Nýja öldin - 01.03.1899, Qupperneq 32

32
Nýja Öldin.
Gladstone.
Grafskrifta-lof og líkræðu-sannleik þekkjum vér ís-
iendingar nokkurn veginn, og ættum að fara nærri um,
á hve marga fiska það sé metandi. En þurfi ekki efnaður
misendis-maður í sveit annað til að vinna, en að deyja,
til þess að prestur lofl hann upp í hást.ert í iíkræðunni og
hann fái vegsamlega. útför bæði lieima í sveitinni og í
kyrkjugarðs-dálkum blaðanna, þá má nærri geta, hvað á
gengur, er heimsfrægir menn deyja. Þá opnast blaðanna
blekhimins-raufar og hugsunarlausir bullukollar láta rigna
yflr heimsins þjóðir í 40 daga og 40 nætur því einfeldn-
is-gumsins syndaflóði, sem drekkir allri sögulegri dóm-
greind og sjálfstæðri gagnrýni.
En slik syndaflóð þorna furðu fljótt upp aftur. Sögu
leg gagnrýni vaknai; aftur og þá — ----------er máiið
tekið fyrir á ný, af óvilhöllum og skynbærum kviði, og
svo fellur fullnaðardómur sögunnar.
19. Maí i fyrra dó „öldungurinn mikli“ Wm. Ewart
Gladstone, inn víðfrægi stjórnmálagarpur Breta. Flestir
munu við hann kannast, því að hans hefir oft verið get-
ið á íslenzku, æfisága hans rituð og greinir um hann
með myndum verið birtar oftar en einu sinni í íslenzk-
um blöðum 'og tímaritum. Eftir að hann dó í fyrra
flóði allur heimurinn í Gladstone’s-lofi. En a.f því sem á
íslenzku heflr verið um hann ritað, er ekkert, sem ber
með sér, að höfundarnir hafi gert annað en að taka upp
hugsunarlítið eftir öðrurn ódómgreindarlegt gum.
Sálarfræði alþýðu er mjög óbrotin, barnaleg og' ein-
faldleg. En manns-sálirnar eru' ekki óbrotnar né við eina
fjöl feldar, heldur ákaflega flóknar og fjölbreytilegar. Fyr-
ir því skilur almenningur venjulega ekki (að minsta kosti
ekki af sjálfsdáðum) mennina, heldur dæmir þá rangt.