Helgafell - 01.04.1943, Blaðsíða 54

190
HELGAFELL
Þeir feðgar, Bogi Benedi\tsson á StaÖarfelli og Brynjólfur Bogason, kaup-
maður í Flatey, voru miklir bókamenn á sínum tíma. — Mun Bogi hafa
verið meiri handritasafnari, en Brynjólfur átti miklu meira prentaðra bóka,
enda erfði hann að mestu bókasafn föður síns. Meginhluti handritasafns
Boga fór til Jóns Péturssonar háyfirdómara, tengdasonar hans, en þaðan barst
það ásamt eigin safni Jóns til Hannesar Þorsteinssonar skjalavarðar, tengda-
sonar háyfirdómarans. Nú er allt hið mikla handritasafn Hannesar heitins
eign Landsbókasafnsins. Séra FriÖrif^ Eggerz átti og mikið bókasafn, og þar
í ýmsar fágætar íslenzkar bækur og handrit, en það sundraðist að honum
látnum. Var selt á uppboði fyrir afarlágt verð. Hlaut þar nokkurn hlut þess
Bogi kaupmaður SigurÖsson, sem einnig var bókasafnari. Enn skal getið Árna
kaupmanns Thorlaciusar í Stykkishólmi, sem átti mjög gott bókasafn.
Norður í Fnjóskadal, á Þórðarstöðum, bjó síðari hluta 19. aldar bóndi,
er hét Jónatan Þorlá\sson. Virðist mér, að hann hafi verið einn allra mesti
og ef til vill langmesti bókasafnari meðal bænda á þeim tíma. Hef ég ekki
fengið neinar greinilegar frásagnir sjónarvotta um safn hans, en öllum ber
saman um, að það hafi verið með ágætum, og hef ég orðið var við margt
hinna fágætustu bóka með nafni hans. Davíð skáld frá Fagraskógi kveðst
hafa eignazt margt fágætra bóka, sem komið hafi úr því safni, og telur
það hafa verið mikið og gott. Er honum, slíkum safnara og bókavini, treyst-
andi til að fara nærri um það.
Sigurður Jónsson Gauti, verzlunarstjóri á Vestdalseyri, átti gott bókasafn
og fágætar bækur. Var safn hans, að honum látnum, selt við uppboð í
Reykjavík, nokkru eftir síðustu aldamót.
Theódór Jónassen amtmaður mun hafa átt gott bókasafn. Hef ég þó eng-
ar nákvæmar fréttir af því, en hef rekið mig á ekki fáar fágætar bækur og
pésa með nafni hans.
Flestir kannast við hinn mikla bókasafnara Willard Fiske. Hefur enginn
safnað íslenzkum bókum af meira kappi en hann, enda var hann maður
stórauðugur og fékk ýmsa bókfróða menn íslenzka til þess að kaupa bækur
fyrir sig. Varð honum líka svo ágengt í því efni, að bókasafn hans er lang-
mest íslenzkra bókasafna erlendis og gengur, í íslenzkum fræðum, næst sjálfu
Landsbókasafninu. Fiske var mörg síðustu ár ævi sinnar búsettur í Florenz á
Ítalíu, og þar hafði hann safn sitt, en hann arfleiddi Cornell-háskólann í
Bandaríkjunum að því, og var safnið flutt þangað að honum látnum. Hefur
fræðimaðurinn prófessor Halldór Hermannsson gætt þess þar, eins og kunn-
ugt er, og eflt það mjög að íslenzkum bókum, eldri og yngri.
Einn af vinum prófessors Fiske og önnur hönd hans við bókasöfnun,
fyrst í Kaupmannahöfn og síðar hér á landi, var doktor Jón Þorl^elsson þjóð-
skjalavörður. Get ég hans hér síðast, ekki af því, að hann væri síztur bóka-
safnara, heldur af því, að honum einum kynntist ég persónulega hinna meiri