Helgafell - 01.04.1943, Blaðsíða 107

LISTIR
243
hershöndum þegar í stað og afhent leik-
listinni sjálfri. Þeir krefjast þess, að
stofnaður verði góður leikskóli í sam-
bandi við leikhúsið, að búið verði svo
að listamönnunum, að þeir geti gefið
sig að list sinni óskiptir og þeim verði
gert kleift að fara utan til að fullkomna
sig og læra af þeim, sem lengra eru
komnir. Og undir þessar kröfur taka
einróma allir þeir, sem leiklistinni unna
og stuðla vilja að aukinni menningu og
meira andlegu víðsýni í þessu landi.
Undanfarið hafa verið sýnd hér í
bænum tvö leikrit, ,,Orðið“, eftir
danska rithöfundinn og prestinn Kaj
Munk, og ,,Veizlan á Sólhaugum“ eft-
ir Ibsen. Sýnir Leikfélag Reykjavíkur
hið fyrra, en hitt er á vegum Norræna-
félagsins.
Orðið
Kaj Munk er enn þá á bezta aldri,
hálffimmtugur, mikilvirkur rithöfund-
ur, er samið hefur fjölda leikrita og
annarra skáldrita. Hann er óvenju
djarfur í vali yrkisefna sinna og með-
ferð þeirra og óhræddur við að segja
það, sem honum býr í brjósti, enda hef-
ur staðið meiri styrr um hann en flesta
aðra rithöfunda á Norðurlöndum, síð-
an Ibsen leið. Leikrit það, sem hér ræð-
ir um — ,,Orðið“ mun þó hafa vakið
einna mesta athygli, allra leikrita hans,
enda fjallar það um hin viðkvæmustu
deilumál manna, trúmálin, og við-
fangsefnið tekið öðrum og djarf-
ari tökum en menn eiga að venjast.
Hann gefur áhorfendunum hlutdeild í
þeirri sterku og fölskvalausu trú, er flyt-
ur fjöll, og lætur kraftaverkið, — upp-
nsuna frá dauðum — gerast á sviðinu
fyrir framan áhorfendurna, í síðasta
þætti leiksins. — Leikritið er í 4 þátt-
um og gerist á dönsku sveitahéraði á
vorum tímum. Mikkel Borgen eldri
er ekkjumaður og býr á óðalssetri sínu.
Hann er Grundtvigssinni og hefur ver-
ið forystumaður byggðarlagsins í tím-
anlegum og andlegum efnum í heilan
mannsaldur. Með honum dvelja synir
hans þrír, Mikkel yngri, trúlaus, Jó-
hannes, er var guðfræðinemi, en varð
fyrir taugaáfalli, og er nú að allra dómi
vitskertur. Hann er heittrúaður, talar
sem hann sé Jesús Kristur og boðar
kraftaverkið. Andrés er yngstur þeirra
bræðra. Inga er kona Mikkels yngra,
og eiga þau eina dóttur, Maren, sem er
barn að aldri. Nágranni Borgen-fjöl-
skyldunnar er Pétur skraddari. Hann
er heimatrúboðsmaður. Kona hans,
Kristín, og dóttir þeirra, Anna, gjaf-
vaxta mær, sömuleiðis. Aðrar persón-
ur leiksins eru séra Bandbull, sóknar-
presturinn, nýkominn í sóknina. Hann
sýnir afstöðu embættisklerksins til trú-
arinnar, Houen læknir, er trúir fyrst
og fremst á mátt vísindanna, og fund-
armenn á heimatrúboðsfundi hjá Pétri
skraddara, þar á meðal Metta María.
— Allar þessar persónur leiða saman
hesta sína og bera fram skoðanir sínar
í trúarefnum, og lætur höfundur þá
alla njóta sannmælis og hallar ekki á
neinn, þó að öllum sé það Ijóst, að
Jóhannes, boðberi kraftaverksins, er
boðberi höfundarins. Atvikið, sem
leiðir til kraftaverksins, er það, að kona
Mikkels yngra deyr af barnsförum. —
Heimilið er gagntekið af sorg og trega,
en þó einkum þeir feðgar, Mikkel
eldri og yngri. Jóhannes hefur
horfið að heiman og finnst hvergi, þótt
víða sé leitað. — Greftrunardagurinn
rennur upp. Líkkistan, með hinni látnu,
stendur opin á sviðinu, en í því að fara
á að loka henni, kemur Jóhannes inn.
Hann er nú sem heilbrigður. Hann
þekkir föður sinn og aðra viðstadda. En
hann víkur sér að þeim og les þeim
reiðilestur fyrir vantrú þeirra. Hann
segir, að kraftaverkin geti gerzt, en það
vanti trúna til þess, að þau megi ger-
ast. Þá kemur litla dóttir Mikkels
yngra, sem alltaf hefur trúað á það,
sem frændi hennar, Jóhannes, hefur
sagt, og biður hann að gera krafta-