Helgafell - 01.04.1943, Blaðsíða 101

MERGURINN MÁLSINS
237
um lönd þcirra til árásar á Rússland. Kron-
stadt, hafnarborgin mikla, og Leningrad eru
t. d. aðeins um 40 km. frá landamærum Finn-
lands, svo að Þjóðverjar gætu hæglega skotið á
þær úr langdrægum fallbyssum. Rússneska
stjórnin gerði miklar tilraunir til þess að kom-
ast að samkomulagi við finnsku stjórnina,
þannig að Finnar létu af hendi gegn endur-
gjaldi þau landsvæði, sem Rússum voru nauð-
synleg, til þess að geta varizt þýzkií árás.
Vegna ótta við Þjóðverja gat finnska stjórnin
ckki látið þcssi svæði af hendi, enda voru Finn-
ar þá bersýnilega undir oki Þjóðverja — og cru
því miður enn.
Verða Rússar við þvt búnir, að fylgja
kröfttm sínum fram með vopnum, ef
Bandarikin leggjast á móti fieim?
Ef stjórnleysi verður í heiminum, og við
þeim blasir stríð, cn ekki friður, geta Rússar
sótt öryggi sitt með vopnavaldi, og þeir munu
gera það, ef ekki er annars kostur. En ég er
þess fullviss, að slíkt ntundi vera þcim óljúft.
Hvernig fer, ef hagkerfi Rússa reynist
betur en okkar?
Ég tel engar líkur til þess, að svo verði.
Eftir þau kynni, sem ég hef haft af báð-
um kcrfunum, er það óbifanleg skoðun mín,
að við þurfum ekki að óttast samkeppni við
Rússa. I okkar hagkerfi, scm grundvallað er
á frjálsu framtaki með drengilegri samkeppni
undir vernd ríkisvaldsins, eru driffjaðrir atorku
og framtaks, sem munu verða þess valdandi,
að það mun ætíð reynast betur en skrifstofu-
bákn, sem stjórnað er af ríkisvaldinu. Hrcinn
ríkissósíalismi getur ekki keppt við einkafram-
tak eins og hér er (þ. c. í Bandaríkjunum),
enda þótt forystumenn Rússa séu atorkumiklir
og áhugasamir. Að minni hyggju fer ekki
hjá því, að algerlega sósíalistískt ríki ali upp í
mönnum ódugnað, eins og mannlegt eðli er
nú og mun lengi verða. Með því skipulagi,
sem hér er á iðnaðarmálum, fjármálum og
félagsmálum, fer hins vegar saman — auk
,,vinnugleðinnar“ — persónulegur ábati fyrir
vinnuafrek eða frábæra hæfileika og lagavernd
gegn óheiðarlegri samkeppni, einokun og sér-
réttindum einstakra stétta.
Sú staðreynd, að Rússar hafa s’ðusPi árin
stöðugt hcimilað aukinn einkahagnað í því
skyni að auka afrakstur atvinnuveganna stvð-
ur að mínum dómi þessa skoðun .. .
Hvaða aðferðum munduð j>ér beita i ski-pt-
um við Rússa?
Nákvæmlega þeim sömu og ég mundi óska
að þeir bcittu við mig, ef aðstaðan væri öfug.
Ég mundi treysta orðum þeirra eins og ég
vildi að þeir treystu mínum, þar til trúnaður-
inn hefði verið rofinn. Eins og ég mundi
krefjast þess, að þeir létu innanríkismál okkar
afskiptalaus, mundi ég einnig gæta þcss sam-
vizkusamlega, að skipta mér ekki af þeirra
málum. Stjórn þeirra kemur þeim einum við,
og það skiptir okkur engu, hvað þeir segja
þjóðinni og hvað ekki. Þeir hafa sín viðfangs-
cfni við að glíma, og þeir hafa tekið þannig
á þeim, að sannazt hefur hæfni þeirra og
cinnig vilji þeirra til þess að þjóna friði, löguni
og rétti í heiminum . . .
Ættum við að hefja samninga við Rússa
(og hin stórveldinJ nú þegar í því skyni
að leggja grundvóll að samvinnu eftir
striðið?
Já, ef þær samningaumleitanir yrðu ekki
látnar taka til annarra mála en þeirra, sem
samkomulag er um í aðalatriðum og mundu
því ekki stofna í hættu þeirri einingu, sem
nauðsynleg er til þess að vinna styrjöldina.
Það væri t. d. mjög æskilegt, ef stórveldin
gætu nú tekið upp samningá um það, að
korna á alþjóðaöryggi og útrýma árásar- og
landvinningastyrjöldum, og um það að koma
á reglu í heiminum, svo að unnt verði að
varðveita friðinn. Við slíkar samningaumleit-
anir væru litlar líkur til ósamkomulags, því
að þær væru bersýnilega öllum til hagsbóta,
en engum til meins.
Með slíku samkomulagi væri stórt skref
stigið í áttina til þess að vinna friðinn. Þá
mundi verða að leysa öll önnur ágreiningsmál
með samkomulagi og tilhliðrunarsemi af
beggja hálfu og með réttsýni og sanngirni,
því að ofbeldinu væri útrýmt. Það mundi gef-
ast tími til að leysa hin vandasamari viðfangs-
efni, sem einnig krefjast úrlausnar, svo sem
deilur um landamæri, aðgang að hráefnalind-
um og önnur fjárhags- og stjórnmál.