Helgafell - 01.04.1943, Blaðsíða 96

232
HELGAFELL
veiðiaðferðin hafi ekki getað verið hin sama um margar aldir. Hinir gömlu
og reyndu fálkafangarar virðast og ekki hafa þekkt aðra aðferð.
En það vill nú svo vel til, að talsháttinn í Hrafnkels sögu, sem menn
hafa ekki skilið, má einmitt telja sönnun fyrir því, að veiðiaðferðin hafi verið
hin sama á tíð söguhöfundar og á 18. öld. Og nú lætur hann söguna gerast
á 10. öld, og má því ætla, að hann hafi gert ráð fyrir, að veiðiaðferðin
væri gömul.
Eftir lýsingu Horrebows var veiðivélunum hagað eins og hér segir: Tveir
stólpar voru reknir niður í jörðina, hvor skammt frá öðrum. 1 annan þeirra
var fest nokkurra metra löng snúra, að líkindum jafnlöng bilinu milli stólp-
anna. Hinn endi snúrunnar var bundinn um fót agnsins, fuglsins eða dýrsins,
svo að fuglinn gat flögrað eða dýrið hreyft sig. Vegna þessara hreyfinga
agnsins, gat fálkinn fremur komið auga á það. Endi annarar snúru, sem var
um 160 metra löng, var einnig bundinn um fót agnsins, og gekk sú snúra í
gegnum gat á hinum stólpanum, en veiðimaðurinn, sem lá í leyni, hélt í
hinn enda þessarar snúru. Hér skiptir ekki máli og gerist ekki þörf að lýsa
veiðiaðferðum né tækjum nánar. Þau mátti flytja fyrirhafnarlítið og koma
fyrir í snatri, þar sem flugfálka var helzt von og nálægt fálkahreiðrum. Þess
skal aðeins getið, að fálkaveiðar voru stundaðar hér um land allt, og veiði-
aðferðin hlaut því að vera kunn flestum fullorðnum mönnum.
Nú er að hverfa að því, sem fyrr var frá horfið, síðustu setningu skó-
sveinsins.
Höfundur Hrafnkels sögu þekkir sína menn og sveininn ekki miður en
aðra. Það verður að telja með ólíkindum, að hann leggi þessum óharðnaða,
hugdeiga skósveini á tungu dýran, fornan málshátt á hættunnar stund, til
þess að telja húsbónda sínum hughvarf. En höfundurinn hefur gætt skósvein-
inn þeirri athyglisgáfu og greind, að hann í neyðarópi sínu gat brugðið upp
alþekktri mynd af hversdagslegri athöfn, sem sýndi í einu leiftri hverja að-
stöðu Eyvindur hafði, og þeir félagar allir, gagnvart Hrafnkeli. Myndin er
tekin frá fálkaveiðum
Á meðan Eyvindur fer á eftir klyfjahestunum og er bundinn við þá, er
hann eins og ,,dýr í festi“, en Hrafnkell getur rennt sér yfir hann og þá fé-
laga alla eins og valur. Ef Eyvindur aftur á móti ríður á undan klyfjahestun-
um og það sem greiðast, þá er ,,eigi dýr í festi, ok er vel“. Hættan af nátíist
hans fyrir skósveininn sjálfan og fylgdarmennina, sem einnig hvetja Eyvind
til að ríða undan, er þá eigi framar fyrir hendi. Þeim er öllum Ijóst, að Ey-
vindur er agnið, bráðin, er Hrafnkell vill hremma. Með síðustu orðunum,
,,hvat sem af oss verðr“, er sveinninn að gefa í skyn, að Hrafnkell kunni
þó að láta þá gjalda fylgdar við Eyvind, en af orðum sveinsins í annari setn-
ingu verður það ráðið, að hann telur þeim enga hættu búna, ef Eyvindur er