Tímarit Máls og menningar - 01.12.1981, Síða 14
Tímarit Máls og menningar
öðrum suöuramerískum tungum, svo sem ýmsar tegundir skáldsagna og ljóða:
söguljóð, hetjuljóð, ljóðsöngvar úr söng- eða ljóðhúsum (en svo hétu hús þau
eða hof þar sem ljóð voru flutt), Ijóð sem auðvelda konum barnsburð, lækna
óbyrjur, víkja burt sjúkdómum, að ótöldum ljóðum i leikritsformi sem flutt
voru við ýmsar hátiðir og við greftrun. A nahúatl hafa varðveist nokkur leikrit,
en aðeins eitt á mæja-tungu, og eru þá ótalin leikrit þau sem samin voru á
kitse-máli i Guatemala og eru af ætt þjóðsagnaleikja. Slík leikrit eru samin fyrir
tjöld i ýmsum litum: leikrit fyrir svart tjald, rautt tjald o. s. frv., og var þá leikið
fyrir framan tjaldið og hafði hvert tjald sína sérstöku merkingu eða tákn. Hvers
kyns leikstarfsemi var mikið stunduð i löndum þessum, og hennar oft getið í
bréfum og annálum sigurvegaranna frá Kastiliu. Þar segir að starfsemi þessi sé
stunduð til að skemmta fólki og ala það upp og varðveita hefðir og goðsagnir.
Og tek ég hér upp orð munksins Diego de Landa í Frásögn um málefni júkatans:
„Indiánar stunda hinar ágætustu skemmtanir, en þó einkum skripaleiki sem
leiknir eru með einstæðum hætti; svo frábærir eru leikir þessir að spánverjar fá
til sín leiksýningar indiána svo þeir skopist að okkur hinum aðkomnu, og er það
hin ágætasta skemmtun." Otal önnur dæfni gæti ég nefnt úr bréfum Hernan
Cortes.
Ljóð úr goðafræði mexíkana
ÓÐUR REGNGUÐSINS
Ó!
Mexíkó helgar sig starfi í hofi guðs,
hátt blaktir pappirsveifa á stöng
— þvi hér er engin harmatíð —
móti höfuðáttunum fjórum.
Sem regnsins guð ég getinn var,
þá goði i hofi rauð andlit blóði.
Daglangt sitja þeir að seiði
í sjálfum miðgarði hofsins.
Þar skapa þeir skúraregnið.
372