Tímarit Máls og menningar - 01.12.1981, Qupperneq 152

Tímarit Máls og menningar
lokum inn í skóginn. Stundum henti að hann hélt að hann hefði komið
auga á glerblómið uppi í tré, og hann þrýsti Maríulísu að sér. Við
faðmlagið varð hún skelkuð, horfði þögul á hann og beið eftir einhverri
skýringu. Engu að síður hélt hann stöðugt ótta sínum leyndum.
*
Leyfinu lauk um leið og regntímanum. Eronídes fylgdi Maríulísu á
stöðina, í hræðilegu slagveðri.
Lestin rann af stað frá stöðinni, og í sama mund birtist honum
glerblómið. Honum dimmdi fyrir augum og rámt óp leið af vörum hans.
Eina svarið sem honum barst var að hvítum klút var veifað út um
lestargluggann. En samhliða brautarteinarnir týndust út í fjarskann og
dæmdu hann til óbætanlegrar einsemdar.
Þegar hann sneri heim blindaði hann kvistur í skóginum.
*
Sá er háttur brasilískra skálda að greina ekki sundur hið harmsögulega og
ljóðræna. Sorgin er ævinlega á næstu grösum við gleðina, á jöðrum hennar,
útmörkum, eins og í sögu Rosa og Rúbíao. Einhver ljót álög hvila á gleðinni,
og skógurinn er fullur af álagablettum. I sögu Rosa er fjallað um frumeindir
gleðinnar: drengurinn flýgur, hann uppgötvar nýjan heim, hann sér skínandi
skart fuglsins, verður vitni að undri nútímans, sér skógartré falla og deyja,
náttúruna, heldur að hann hitti aftur hinn keisaralega fugl, en það er þá annar
sem kroppar i fallið höfuð hins, nóttin breiðist yfir allt og undrið birtist á ný.
Undrið berst út úr myrkrinu og fyllir sál drengsins af nýrri gleði.
Rúbiao fer að á svipaðan hátt, hvað tækni áhrærir, en atburðarásin er öfug, og
hún endar i myrkri, en minningin lifir í huganum, hin beiska minning, enda er
minnið og hugurinn bölsýnni en veruleikinn og hinn ytri heimur: í honum eru
aðeins athafnir sem við getum túlkað eftir því hvernig hugarástandi okkar er
háttað; sjálfur er veruleikinn aðeins veruleiki.
í bókmenntum er ekki til nýtt innihald, en vilji höfundar getur breytt
forminu og frásagnarhætti þannig, að innihaldið birtist lesandanum sem í nýju
ljósi. Ef grannt er gáð er ljósið aldrei nýtt, heldur eykst logi þess ljóss sem hefur
dofnað við það að úr sér gengið form er endurnýjað. Slíkt er algengt í
skáldskap.
510