Tímarit Máls og menningar - 01.12.1981, Side 141

Hin dulda ánægja
að kvelja, enda er ég stundum skyggn. En stundum bendir viljinn í öfuga
átt við sjónina: það er engu líkara en sá sem vill mér illt velji mér
þjáningu eftir mínu eigin höfði.
Hvað stóð þetta yfir í langan tíma? Ég fór daglega heim til hennar. Það
brást aldrei. Stöku sinnum sagði hún: „Ég fékk bókina einmitt síðdegis í
gær, en þú kemur aðeins á morgnana, svo ég lánaði hana bara annarri
stelpu.“ Og ég sem fæ aldrei bauga um augun fann nú hvernig augn-
baugarnir brenndu sig inn í umbúnaðinn um mín óttaslegnu augu.
Svo henti það dag einn, þegar ég stóð við dyrnar heima hjá henni og
hlustaði þögul og undirgefm á afsakanir hennar, að móðirin birdst.
Hún hlýtur að hafa furðað sig á heimsókn stúlkunnar sem stóð daglega
þögul við dyrnar hennar. Hún heimtaði af okkur skýringar.
Það kom á okkur og við þögðum, en tautuðum þó eitthvað til
málamynda. Konan varð lostin stöðugt meiri furðu yfir að ekkert af viti
skyldi koma út úr okkur. En að lokum rann ljós upp fyrir hinni ágætu
móður. Hún vatt sér að dóttur sinni og hrópaði skyndilega:
„Bókin hefur aldrei farið héðan úr húsinu, og þú hefur ekki heldur
nennt að lesa hana!“
Konunni sveið ekki sárast það sem hún hafði orðið vitni að. Hún
hlýtur að hafa orðið skelfingu lostin yfir eðli dóttur sinnar. Hún virti
okkur fyrir sér þögul í bragði, íhugaði hið áður óþekkta og margslungna
óeðli dóttur sinnar og stelpuna sem stóð á öndinni í dyrunum, ljóshærð í
vindinum á götunum í Recífe. Að lokum náði hún valdi á sjálfri sér og
sagði ákveðin og róleg:
„Þú lánar henni bókina eins og skot.“
Og hún sneri sér að mér:
„Þú getur haft bókina hjá þér eins lengi og þig lystir. Skiljið þið það?“
Loforðið var mér meira virði en þótt hún gæfi mér bókina, vegna þess
að „eins lengi og þig lystir“ er öllum mönnum, ungum og gömlum, það
æðsta sem hægt er að þora að óska sér.
Hvernig er hægt að segja frá því sem á eftir fór? Ég tók við bókinni eins
og álfur, orðlaus að ég held. Ég hrifsaði bókina til min, en ég þaut ekki
þrammandi á braut eins og oftast. Ég ráfaði áfram. Bókin var þykk, og ég
499