Tímarit Máls og menningar - 01.12.1981, Síða 104
Tímarit Máls og menningar
skipti. Stundum fylgdust þcir með ferðum okkar í marga klukkutíma og
störðu án þess þeir depluðu augum, biðu eftir að einhver okkar ræki upp
hausinn, og þá skutu þeir sínum 30 millimetra skotum sem brutu
hrygginn í manni eins og feyskna trjágrein.
Oþarft er að geta þess að auðveldara var að ráðast á bændabýlin en
liggja fyrir stjórnarhernum, enda dreifðum við okkur, og með smáskær-
um hér og þar gerðum við meiri usla en nokkurn tíma áður, vorum sífellt
á hreyfingu og tókum til fótanna og hlupum sem ótamin múldýr.
Því var að við steyptum okkur yfir strjála herflokka meðan bændabýlin
í Jaþmin brunnu í hlíðum eldfjallsins. Aðrir okkar réðust sem leiftur á
aðra flokka og við ruddum burt með öskrum greinum svamptrésins; og
þannig hélt fólk að við værum fjölmennir. Við létum reykinn skýla
okkur.
Hermennirnir reyndu af fremsta megni að liggja kyrrir og bíða. Um
stund voru þeir á eilífu iði, sóttu ýmist fram eða hörfuðu, eins og þeir
væru eirðarlausir. Eldurinn á fjöllum sást héðan, háir logar líkt og þegar
grisjuð svæði eru sinubrennd. Héðan sáust hjarðirnar og hvernig býlin
loguðu dag og nótt, stundum stór þorp, eins og Túþamílpa og Þapotítan,
og lýstu þau upp næturmyrkrið. Þangað æddu liðsmenn Olachea; og
þegar þeir komu fór allt að loga hérna í Totolímíspa, langt að baki þeim.
Sjónin var ægifögur: það að leggja af stað skyndilega sem fiskatorfur úr
fljóti, því að hermenn þyrstir i bardaga, og fylgjast síðan með hvernig þeir
æða yfir auðn sléttunnar án sýnilegs óvinar, því þá var eins og þeir
sulluðu í djúpu, botnlausu vatni sem skeifulaga Sléttan líktist, lukt milli
fjalla.
Við kveiktum í bænum Kúastekomate og fórum i nautaat. Pedro
Þamora þótti gaman að stunda þannig nautaat.
Sambandssinnarnir höfðu haldið í átt að Aútalan, i leit að stað sem þar
er nefndur Hreinsun. Þeir álitu staðinn vera þorparabæli og að við værum
þaðan komnir. Sambandsherinn fór og við fengum frjálsar hendur i
Kúastekomate.
Af þeim sökum gafst þarna tóm til nautaats. Sambandsherinn hafði
gleymt átta mönnum, að liðþjálfa og ráðsmanni stórbýlisins ótöldum.
Mennirnir entust þvi sem tuddar í tveggja daga at.
462