Morgunblaðið - 25.03.2000, Blaðsíða 48

Morgunblaðið - 25.03.2000, Blaðsíða 48
48 LAUGARDAGUR 25. MÁRS 2000 MINNINGAR morgunbLáðið + Einar Pétursson fæddist á Víði- völlum fremri í Fljótsdal, Austur- landi, 30. júní 1913. Hann lést á Sjúkra- húsinu á Seyðisfirði 14. mars síðastlið- inn. Foreldrar hans voru hjónin Þórunn Ingileif Sigurðar- dóttir frá Rauðholti, Hjaltastaðaþinghá, f. 12. febrúar 1889, d. 16. febrúar 1974 og Pétur Einarsson, f. 21. október 1881 í Breiðuvík, Borgarfirði eystri, d. 25. ágúst 1971. Þórunn Ingileif og Pétur bjuggu lengst að Ormsstöð- um, hjáleigu frá Hallormsstað, en Pétur var þá starfsmaður Skóg- ræktar ríkisins. Bræður Einars voru: Sigurbjörn, f. 1915, d. 1978. Sigurður Tryggvi, f. 1920, d. 1936. Sigmar Pétur, f. 1928, d. 1993. Þormóður Ingi, f. 1929. Kona Einars var Sigríður M. Kerúlf frá Hrafnkelsstöðum í Fljótsdal, f. 10. febrúar 1917, d. 23. apríl 1998. Börn þeirra eru: 1) Eg var ekki hár í loftinu, þegar faðir minn sagði mér, að fyrirhugað væri að fara í ferðalag austur á land, en þar bjuggu foreldrar hans og frændlið. Við áttum hins vegar heima á Blönduósi og fara átti landleiðina á Willys-jeppa afa Steingríms, móður- afa. Var þetta mikið ferðalag í þá daga. Árið 1958, að mig minnir. Hafa þurfti meðferðis tvö varadekk, slöng- ur, bætur, matföng og margt annað, sem nú er ekki lengur talin þörf á, þó farið sé milli landshluta. Enda tók ferðin þrjá daga með gistingu á Ak- ureyri og í Mývatnssveit. Mér er enn minnisstætt, er ekið var upp Vaðla- heiðina, óteljandi essbeygjur, að afi Steingrímur benti mér á, að svona væri nú stafurinn okkar. Annars man ég ekki annað en að ferðalagið hafi gengið vel. Fullorðnir hafi rætti Guðrún, f. 4. nóvem- ber 1941, maki Pétur Guðvarðarson f. 1932. Börn þeirra: a) María Huld, f. 1974, maki Rúnar Þórarins- son. Barn þeirra: Ás- þór Loki. b) Sólrún, f. 1974. c) Einar Ás, f. 1980. Fyrir átti Guð- rún Sigríði Hörpu Gunnarsdóttur, f. 1969, maki, Þórarinn Guðjónsson. Barn þeirra: Hjörtur. 2) Ingibjörg, f. 7. maí 1947, maki Hreinn Guðvarðarson f. 1936. Börn þeirra: a) Sigurlaug, f. 1971, maki Brjánn Guðjónsson. Börn þeirra: Logi Fannar og Birna. b) Sigríð- ur, f. 1972 maki Kristinn Magnús- son. Börn þeirra: Jóel Enok og Magnús Birgir. c) Einar Orn, f. 1973. d) Helga, f. 1975, maki Við- ar Jónsson. e) Heiður, f. 1978. 3) Örn Sigurður, f. 14. október 1953, maki Matthildur Þ. Gunnarsdótt- ir, f. 1959. Börn þeirra: a) Guðrún Matthildur, f. 1980, maki Ólafur Snorri Snorrason. b) Erla Sigríð- um byggðarlög, menn og bæi, en ég hafi verið fræddur um að fyrir aust- an væri margt að sjá, svo sem Lagar- fljótið, orminn og skóginn. Loks var komið í Jökuldalinn og var þá ekki langt eftir, að sögn föður míns, þó svo mér hafi reyndar fundist það. Æ síðan fæ ég undarlega tilfinningu, er ekið er niður í Jökuldalinn. Lífið er stutt en Jökuldalurinn langur, eins og þeir segja fyrir austan. Á þessa leið kýs ég að hafa þennan inngang að minningarorðum um föðurbróður minn, Einar Pétursson, er lést 14. mars sl., en minningargreinar eru jú því marki brenndar að segja meira um þann, sem skrifar en þann sem um er skrifað. Einn tilgangur ferðarinnar var að hitta Einar frænda, sem þá bjó, eins og lengi síðan á Amhólsstöðum í ur, f. 1984. c) Vigdís Rún f. 1996. Fyrir átti Órn Lúðvík Emil, f. 1975. 4) Erla Sólveig, f. 18. maí 1955, maki Karl Guðbjartsson, f. 1956. Börn þeirra: a) Maria Ösp, f. 1979. b) Svandís Hlín, f. 1981. c) Sigurður Örn, f. 1985. 5) Valur f. 17. júní 1956, d. í mars 1957. Barnabörn Einars eru þannig sextán og barnabarnabörn sex. Einar var í Alþýðuskólanum að Eiðum í tvo vetur um 1930. Árið 1935 flutti fjölskyldan að Buðl- ungarvöllum, annarri hjáleigu frá Hallormsstöðum. Tveimur árum síðar tóku elstu bræðurnir tveir, Einar og Sigurbjörn, við búinu og bjuggu þar saman til 1940 en unnu jafnframt ýmsa vinnu sem til féll á Héraði. Á árunum 1940- 1942 var Einar ráðsmaður að Skriðuklaustri í Fljótsdal hjá Gunnari skáldi Gunnarssyni og fjölskyldu hans. 9. ágúst 1940 gengu þau Einar og Sigríður M. Kérúlf í hjónaband. Arið 1942 fluttu þau að Arnhólsstöðum i Skriðdal sem þau eignuðust brátt að fullu og voru þar bændur í 30 ár. Þau byggðu sér hús að Egils- stöðum og fluttu þangað 1972; þar vann Einar alls kyns verka- mannavinnu eins lengi og kraftar leyfðu. Utför Einars Péturssonar fer fram frá Egilsstaðakirkju í dag og hefst athöfnin klukkan 14. Skriðdal. Einar hafði ungur hleypt heim- draganum, fest kaup á jörðinni Arn- hólsstöðum og reist þar bú ásamt konu sinni, Sigríði Kerúlf, dóttur Methúsalems Kerúlf, mikils fjár- bónda austur þar. Var Einar góður bóndi og hafði arð af sínu búi. Vel var tekið á móti gestum og skylduliði, er komið var á Arnhólsstaði og æ síðan. Er ég kom þar síðar á lífsleiðinni man ég, hvað þar var búsældarlegt á að líta og vel gengið um. Mér er sér- staklega minnisstætt, er ég fór í fjós- ið með Einari, þá kominn til vits og ára og var þá á Amhólsstöðum með foreldrum mínum, hvað hann lét sér annt um kýmar, en var um leið frísk- ur og snöggur að vinna sín verk. Svo hagaði til, að úr fjósinu inn í mjólkur- húsið var hurðargat, með all háum þröskuldi og stökk Einar ætíð úr fjósinu inn í mjólkurhúsið og síðan til baka, er hann fór þar um, en steig ekki yfir, þá örugglega kominn hátt á sextugsaldur. Hafði ég orð á því við Om, son hans, hvað hann væri frísk- ur. Svaraði Om: „Hann er alltaf svona, karlinn, allt verður að ganga með hraði,“ en ferðir Einars í mjólk- urhúsið vom eitthvað tengdar mjaltavélinni. Eg er þó ekki frá því, að Einar hafi þá líka verið ögn glaður að hafa bróður sinn í heimsókn og því verið eitthvað að hraða sér með fjós- verkin, en kært var með honum og foður mínum, er farið hafði til Einars sem unglingur, fljótlega eftir að Ein- ar hóf sinn búskap. Sökum vegalengdar þeirrar, sem ég lýsti hér í upphafi, milli Blönduóss og Arnhólsstaða í Skriðdal, vom fyrstu kynni mín af Einari bundin sumarferðum mínum með foreldram mínum austur á land. Em minningar þessar sólskinsferðir um fagurt hér- að, þar sem hægt var að líta alvöra skóga og voldug tré. Man ég ekki annað, er komið var á Arnhólsstaði, en að Einar hafi verið sístarfandi að búi sínu, komið utan af túni á drátt- arvélinni, er gesti bar að garði. Boðið til borðs og haft mjólk í skegginu. Síðar kynntist ég Einari betur, þegar hann var kominn vel á aldur, er hann leitaði til mín sem lögfræð- ings, en Einar var ættrækinn, fróður vel um ættir sínar og vildi halda sam- bandi við sín bræðrabörn, sem hann og gerði. Einar kom mér þannig fyrir sjón- ir. Hann var meðalmaður á hæð, þrekinn vel og herðabreiður, en ætíð grannur, vel á sig kominn og beinn í baki. Kraftalega vaxinn, eins og margir þeir sem komnir era af Ein- ari Sigfíissyni í Breiðuvík, Borgar- firði eystra. Andlitið var svipmikið með tígulegu skeggi. Augun stór undir háu enni. Grátt hárið greitt beint aftur. Var Einar píreygður. Enda oft stutt í brosið. Á sínum yngri áram stundaði Ein- ar hestamennsku ásamt bróður sín- um Sigurbimi á Hafursá, en á þeim áram keyptu Austfirðingar hesta úr Homafirði og Svaðastaðahesta úr Skagafirði. Var þessum kynjum blandað saman þannig að úr urðu úr- valshross, vökur og viljamikil svo af bar. Hefur Einar sagt mér frá því, sem og faðir minn, að austur þar hafi verið riðið á skeiði tímunum saman, sem þykir ekki góð latína í hesta- mennskunni í dag. Ég held hins veg- ar að það komi ekki að sök, þegar um er að ræða vilja- og kraftmikla hesta. Hef ég það eftir kunnum hesta- manni, er tamdi þar fyrir austan fyr- ir meira en 20 árum, að hann hafi þar komist í kynni við óvenju viljamikla hesta. Til gamans má geta þess að einn kunnasti hestamaður Austfirð- inga í dag, Hans Kerúlf, er einmitt með hesta sem rekja ættir sínar til hesta frá Hafursá. Ein saga er til af Einari, sem ég heyrði er Ómar Ragnarsson frétta- maður sagði eitt sinn í útvarpi frá því, hvenær hann hefði orðið hvað hræddastur á ævi sinni, en hann kall- ar ekki allt ömmu sína í þeim efnum. Ómar var þá á leið á „Frúnni" til Breiðdalsvíkur, þar sem hann átti að skemmta fólki. Hann snéri hins veg- ar vélinni við er komið var efst í Skriðdalinn vegna þoku og tók það ráð að lenda á næsta túni, sem var sæmilega stórt og slétt. Lýsir Ómar því síðan, að hann hafi gengið til bæj- ar og hitt bónda og sagt honum farir sínar ekki sléttar. Þá hafi bóndinn boðist til að aka Ómari yfir Breið- dalsheiðina niður á Breiðdalsvík, en bróðir hans ætti þar heima og það væri langt síðan þeir hefðu sést. (Hér er átt við Sigmar Pétursson, sem lengi var sveitarstjóri á Breiðdals- vík.) Hann þyrfti bara að snyrta á sér skeggið og skipta um föt. Var Ómar orðinn óþolinmóður, þar sem honum þótti þessi snyrting taka of langan tíma. Er það var búið hafi þeir geng- ið út á hlað Ómar og bóndinn, en þar hafi skódabifreið bóndans staðið, en Ómari hafi þá ekki litist á blikuna, þar sem enn var snjór efst á heiðinni og dralluslörk neðar í hlíðum og Óm- ar hafði orðið nauman tíma til stefnu. Hvað um það, ekið var af stað og end- að í Breiðdalsvík á réttum tíma, en aldrei á ævi sinni kvaðst Ómar hafa orðið jafnhræddur, en er þrætt var á milli dralluslarkanna, niður og upp brattar brekkur, ekið í skafla og yfir svellbunka með hyldjúp, gapandi klettagil á aðra hlið. Ekki hafi hins vegar sést svipbrigði á bóndanum þó oft hafi munað mjóu. Kannski aðeins EINAR PÉTURSSON GUÐRÚN KARLSDÓTTIR + Guðrún Karls- dúttir var fædd í Lækjarhúsum, Hofi í Oræfum 29. desem- ber 1919, elstþriggja barna hjúnanna Sig- ríðar Pálsdúttur, f. 4. júm' 1887, d. 9.1.1975 og Karls Sigurðar Magnússonar, f. 20.1. 1885, d. 5.2.1964. Hin voru og eru Gunnar Halldúr, f. 5.1. 1922, d. 17.2. 1964 og Hall- bera, f. 6.5.1930, sem býr á Höfn. Guðrún giftist Gunnari Þorsteinssyni á Hnappa- völlum, f. 31.5. 1913, d.16.6. 1962, .flutti til hans 1943 og bjú á Hnappavöllum upp frá því. Börn þeirra eru 1) Ásdís, f. 10.12. 1944, Lækjarhúsum, Hofi. Ilennar maður er Sigurður Magnús- son, f. 4.9.1948. Böm þeirra eru: Gunnar Karl, f. 28.11. 1974, Marta f. 18. 4. 1977 og Eyþúr f. 26.4. 1982. 2) Gunnþúra, f. 11.11. 1948, búsett í Reykjavík. Hennar börn: Guðrún Beta Mánadúttir, f. 27.6. 1978, Gunnar Steinn Mánason, f. 13. 2. 1980 og Fjalarr Páll Mánason, f. 21.7. 1982. 3) Sigurður, búndi á Hnappavöllum, f. 9.5.1956. títför Guðrúnar fer fram frá Hofskirkju í Öræfum í dag og hefst athöfnin klukkan 14. Nú þegar leiðir skiljast um sinn streyma minningarnar fram. Minn- ingar um trausta og hlýja móður sem studdi mann í hverju því sem maður tók sér fyrir hendur, hvernig svo sem það kom við hana sjálfa. Skildi allt og umbar allt. Ég man notaleg vetrarkvöldin í æsku þegar hún sat og las upphátt fyrir heimilisfólkið og eftir öllum In ^ . v/ Fossvogskirkjugarð j V Sfmii 554 0500 y söngkverunum og Ijóðabókunum sem hún kom með að rúminu mínu ef ég var lasin. Læknir var langt undan og yfir torleiði að fara svo hún vildi að maður færi vel með sig og væri helst undir sæng ef einhver lumbra var í manni. Þá kom hún með Þyma eftir Þorstein Erlingsson, Illgresi Arnar Arnarsonar og skemmtileg- ust voru ljóðmæli Páls Ólafssonar. Heimilisiðnaður var í miklu upp- áhaldi hjá mömmu. Á áram áður var vefurinn sleginn en í seinni tíð voru það einkum prjónarnir sem gengu. Fínu handprjónuðu dúkarnir hennar era komnir víða, sömuleiðis hyrnur, sjöl og peysur. Hún hafði áhuga á öllu í sambandi við íslenska búning- inn og var ein fárra kvenna á landinu sem pijónuðu skotthúfur við hann. Alltaf man ég þegar hún ætlaði að kenna mér að flosa og ég braut flosn- álina í fyrstu tilraun. Mamma sagði bara: „Hún var nú orðin svo gömul, það hefur verið orðið stökkt í henni.“ Þó var hún búin að smíða þessa fínu grind, strengja sérstakan striga á hana og búa þetta allt upp í hendurn- ar á mér. Mamma var ósérhlífin og úrræða- góð. Orkan var mikil og kjarkurinn óbilandi. Hún lét sig ekki muna um að fara ein ríðandi í fjárleit austur á Breiða- merkursand í skammdeginu eða steypa gólf í fóðurgang fjóssins, eftir að hafa náð í möl og fjörasand á dráttarvélinni og sótt steypuhræri- vélina í önnur bæjarfélög. Ég hef oft dáðst að því í huganum hvað hún stjómaði búinu af miklu öryggi eftir að faðir minn féll frá í blóma lífsins því þótt búið væri ekki stórt vora vissulega margar ákvarð- anir sem þurfti að taka. Allt vildi hún hafa snyrtilegt, ekki síður úti en inni. Hún lærði á bíl þegar hún var komin á sextugsaldur og barnabörn- in minnast skemmtiferðanna með ömmu í jeppanum, út fyrir hamra, á fjöru eða í berjamó. Þótt mamma væri heimakær hafði hún líka gaman af að ferðast og skoða landið sitt. Einnig skrapp hún út fyrir landsteinana. Til Norður- landanna fór hún í bændaför 1974. sumarið sem vegurinn opnaðist í Ör- æfin, sunnan jökla. Þegar hún kom heim með rútunni spurðum við hana hvort henni hefði ekki þótt fallegt ytra. „Jú, jú,“ sagði hún, „en ekki þó eins fallegt og á Suðurlandi!" Mamma var kvenréttindakona og fylgdist vel með jafnréttismálum kvenna á opinberum vettvangi. Sjálf var hún hvatamaður að stofnun kvenfélagsins Bjarkar í Öræfum og átti sinn þátt í að koma á þeim ágæta sið sem enn er við lýði, að halda ár- legan góufagnað í sveitinni. Einu aðaláhugamáli hennar má ekki gleyma. Það var ræktunin. Þótt vindasamt sé á Hnappavöllum og að- stæður ekki þær bestu til trjáræktar tókst henni að koma upp fallegum reitum í kring um bæinn sem bera eljusemi hennar gott vitni. Fyrsti garðurinn var í gili fyrir neðan bæinn. Þar vakti hún marga vornótt- ina við störf. Sextug tók hún land í fóstur í hlíðinni fyrir ofan bæinn, bar girðingarefnið á sjálfri sér upp á brúnir og girti allt með eigin hendi því engum vélum varð við komið. Þarna setti hún niður allskyns plönt- ur og hlúði að þeim meðan hún gat. Síðar varð þriðji lundurinn til nær bænum sem var aðeins hægara fyrir hana að sinna. Síðustu árin barðist móðir mín við erfiðan sjúkdóm sem að síðustu lagði hana að velli. Hún var ekki á því að gefast upp og var oft búin að koma þeim sem í kring um hana vora á óvart með dugnaði sínum. I raun var hún heima lengur en hún mögulega gat. Eftir það dvaldi hún á því góða heimili Skjólgarði á Höfn þar sem hún naut einstakrar aðhlynningar og á starfsfólkið þar og systirin Hall- bera, sem heimsótti hana nær dag- lega, alúðarþakkir skildar fyrir ómetanlegt og fórnfúst starf. Við leiðarlok er margt að þakka. Fyrst og síðast þakka ég henni allar samverustundirnar, fyrir bréfin og póstkortin sem hún skrifaði mér og mínum og fyrir þá mildi og hlýju sem frá henni stafaði, þótt ekki væri hún stöðugt að kjassa mann eða knúsa. Mér detta í hug ijóðlínur sem Bjarni M. Gíslason orti til systur minnar er hún dvaldi í Danmörku því þær get ég heilshugar tekið undir: Svo mundu, þótt bak við hinn blikandi sæ öll blóm virðist (júflega anga, að hamingjan býr í þeim hugljúfa blæ sem heima strauk þér um vanga. Guð blessi hana móður mína um alla eilífð. Gunnþúra Gunnarsdúttir. Við þökkum samfylgd á lífsms leið þar lýsandi stjömur skína. Og birtan himneska björt og heið húnboðarnáðinasína. En alfaðir blessar hvert ævinnar skeið og að eilífu minningu þína. (Höf. ók.) Elsku amma, mikið var alltaf gott að koma til þín í sveitina. Minning- arnar um þig verða okkur ávallt of- arlega í huga. Hvíl í friði. Guðrún Beta, Gunnar Steinn og Fjalarr Páll Mánaböm. Mig langar með nokkram fátæk- legum orðum að minnast Guðrúnar Karlsdóttur, húsfreyju í Austur- Hjáleigu, Hnappavöllum. Það er sár- ara en nokkur orð fá lýst að horfa á illvígan sjúkdóm fara svo illa með hrausta og þrekmikla konu sem Guðrún var. Margar minningar sækja á hug- ann á kveðjustund. Guðrún var ein- stök kona, dugmikil og hjálpfús, fljót að rétta nágrönnum hjálparhönd ef á þurfti að halda og var oft búin að gera mikinn greiða á mínu æsku- heimili. Hún hafði alltaf mikið yndi af blómum og garðrækt og bera gróð- urreitimir hennar á Hnappavöllum þess glöggt vitni. Dætur mínar minnast þess enn þegar þær vora í sveit á Vestur-Hnappavöllum þegar Guðrún bauð þeim í heimsókn og fór með þær í garðinn fyrir neðan bæinn og sýndi þeim blómin, eins kanínurn- ar sem hún ræktaði um tíma og hænuunga sem ungað var út í vél. Svona var Guðrún, alltaf tilbúin að sýna og kenna öðram það sem hún var að gera, ekki síst bömunum sem oft komu í heimsókn. Hún var mikil hannyrðakona, prjónaði mikið, eins og dúka, peysur og sjöl og litaði band sjálf. Margt feira mætti upp telja. Hún var einnig mjög fróð og víðlesin og gaman var
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.