Morgunblaðið - 26.05.2000, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 26. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Iðnaðarráðherra skipar á næstunm nefnd til að skoða eigiiarhald Landsvirkjunar
Telur líklegt að Landsvirkj-
un verði breytt í hlutafélag
VALGERÐUR Sverrisdóttir, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, segist reikna með að í tengslum
við gildistöku tilskipunar Evrópusambandsins
um skipulag raforkumála verði rekstrarformi
Landsvirkjunar breytt. Ólíklegt sé að fyrirtæk-
ið verði áfram sameignarfélag heldur sé miklu
líklegra að því verði breytt í hlutafélag.
A fundi þar sem viljayfirlýsing um byggingu
álvers og virkjana á Austurlandi var kynnt kom
fram að til skoðunar er að stofna sérstakt fyrir-
tæki um byggingu og rekstur Kárahnúkavirkj-
unar. Valgerður sagði í samtali við Morgunblað-
ið að þessi vinna væri á frumstigi.
„Það á eftir að vinna þessa vinnu. Á næstunni
verður skipuð nefnd eignaraðila að Landsvirkj-
un og hún mun að sjálfsögðu skoða þessa hug-
mynd um stofnun dótturfélags eins og önnur
mál sem varða eignarhald og hugsanlega skipt-
ingu fyrirtækisins upp í fleiri fyrirtæki.
Ég reikna með að í tengslum við gildistöku
tilskipunar Evrópusambandsins verði rekstrar-
formi Landsvirkjunar breytt á einhvern hátt.
Ég held t.d. að það liggi nokkuð fyrir að fyrir-
tækið verði ekki áfram rekið sem sameignarfé-
lag, heldur miklu frekar sem hlutafélag. Það
liggja einnig fyrir tillögur um að flutningskerfí
Landsvirkjunar verði sett inn í sérstakt félag,
Landsnet.
Vinnu við frumvarp sem gerir ráð fyrir slíkri
breytingu lýkur í sumar og það verður lagt
fram í haust. Það eru því geysilega miklar
breytingar framundan á sviði orkumála," sagði
Valgerður.
Hugsanleg stofnun dótturfélags
enn á frumstigi
Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar,
sagði að umræða um hugsanlegar breytingar á
Landsvirkjun væru af tvennum toga. í fyrsta
lagi hefði um nokkurt skeið verið til skoðunar í
iðnaðarráðuneytinu að skipta fyrirtækinu upp
m.a. vegna tilskipunar Evrópusambandsins um
skipulag orkumála sem tekur gildi á árinu 2002.
Það sem menn hefðu mest rætt væri að mynda
tvö félög, annars vegar um flutningskerfi
Landsvirkjunar og hins vegar um virkjanirnar.
Þessi félög gætu í sjálfu sér áfram verið í
eigu sömu aðila, þ.e. ríkisins, Reykjavíkurborg-
ar og Akureyrar en þau yrðu þá dótturfyrirtæki
einharhaldsfélagsins Landsvirkjunar.
Friðrik sagði að hinn þáttur málsins væri
hvernig Landsvirkjun ætti að standa að virkjun
við Kárahnúka. Það kæmi alveg til greina að
stofna sérstakt hlutafélag sem sæi um að
byggja og reka virkjunina. Hann tók fram að
þessi vinna væri mjög skammt á veg komin.
Hefur áhrif á
arðsemisútreikninga
Friðrik sagði að það væru kostir og gallar á
því að stofna sérstakt félag um Kárahnúkavirkj-
un. Það gæti haft áhrif á arðsemisútreikning á
virkjuninni ef stofnað yi'ði sérstakt hlutafélag.
Ef Landsvirkjun stæði sjálf fyrir því að
byggja virkjunina gæti fyrirtækið lagt eignir
sínar að veði og væntanlega fengið ódýrara
lánsfé. I þessu sambandi skipti einnig máli
hverjir væru eigendur Landsvirkjunar. Ef hins
vegar yrði stofnað sérstakt hlutafélag um virkj-
unina myndi Landsvirkjun leggja fram hlutafé
og yrði að sjálfsögðu að gera heldur hærri kröfu
um arðsemi af því en ef um lánsfé væri að ræða.
Kárahnúkavirkjun yrði hins vegar aldrei byggð
nema til að selja rafmagn til stóriðju og af þeim
sökum færi ágætlega á þvi að aðskilja það frá
öðrum rekstri Landsvirkjunar.
Friðrik sagði að vel kæmi til greina að nýir
eignaraðilar kæmu að því að byggja og reka
virkjun við Kárahnúka. Hann sagði of snemmt
að segja nokkuð um hverjir það gætu orðið eða
hvernig að viðræðum við aðra aðila yrði staðið.
Hann sagðist þó vita að fyrir hendi væri áhugi
erlendra aðila á að taka þátt í orkuframkvæmd-
um á Islandi.
Eignir Landsvirkjunar í dag eru í kringum
100 milljarðar, en þar af eru skuldir um 60
milljarðar. Eiginfjárhlutfail er um 32%. Kára-
hnúkavirkjun, Fljótsdalsvirkjun og raflínur sem
þeim tengjast kosta um 90 milljarða og því
myndu skuldir Landsvirkjunar verða um 150
milljarðar ef fyrirtækið stæði eitt að þessum
framkvæmdum. Eiginfjárhlutfall fyrirtækisins
færi þá niður í um 23%.
Vprboði
á ísafirði
ísafirði. Morgunbiaðið.
EINN af árvissum vorboðum á ísa-
firði er sala á svartfuglseggjum í
miðbænum. Sigmenn komu úr
Hornbjargi í gærmorgun og hófu
þegar að selja egg.
A myndinni eru þeir Rósmundur
Skarphéðinsson og Hjálmar Björns-
son við eggjasöluna á sínum venju-
lega stað við Hamraborg. Þeir fé-
Iagar voru ásamt Tryggva
Guðmundssyni í fjóra daga í ferð-
inni.
Þeim gekk illa framan af og ekki
var þá lendandi við bjargið, en síð-
an fór að ganga betur. Þeir sögðu
að minna væri af fugli og eggjum í
bjarginu en oft áður og kenndu þeir
tófunni um, en ummerki eftir hana
sáust víða.
SONA
Land-
græðslan
til fyrir-
myndar
LANDGRÆÐSLA ríkisins hlaut
sérstök verðlaun nefndar á vegum
fjármálaráðherra fyrir að skara
fram úr og vera ríkisstofnun til fyr-
irmyndar í starfsemi sinni. Geir H.
Haarde fjármálaráðherra afhenti
Sveini Runólfssjmi landgræðslu-
stjóra viðurkenninguna í Ásmund-
arsafni í gærdag.
Þetta er í þriðja sinn sem slík við-
urkenning er veitt og hlaut Kvenna-
skólinn í Reykjavík hana árið 1996
og Svæðisskrifstofa um málefni fat-
laðra á Reykjanesi árið 1998.
Við valið sendi nefndin öllum rík-
isstofnunum spurningalista þar sem
m.a. var spurt um markmiðasetn-
ingu, fjárinálastjórn, frammistöðu
stofnunarinnar gagnvart notendum,
skilvirkni, framtíðarþróun og sýn
stofnunarinnar. Eftir að hafa farið
yfir svör stofnana voru auk Land-
græðslunar, 5 stofnanir valdar til
nánari skoðunar, þ.e. ÁTVR, Fiski-
stofa, Fjölbrautaskóli Suðurlands,
Flugmálastjórn og Skipulagsstofn-
un. Eins og áður kom fram hlaut
Landgræðslan fyrstu verðlaun, en
Fjölbrautaskóli Suðurlands og
ÁTVR komu næst á eftir. í niður-
stöðu nefndarinnar segir m.a. að
Landgræðslan hafi um langt árabil
verið þekkt fyrir að vera framsækin
og myndarlega rekin stofnun með
jákvæða ímynd, sem hafi hjálpað
henni að ná fram markmiðum sín-
um. Stofnunin hafi í bæði skiptin
sem verðlaunin hafi verið veitt áður
verið í hópi þeirra sem helst hafi
komið til greina við val á fyrirmynd-
arstofnun ríkisins.
Að mati nefndarinnar er Land-
græðslan með mjög skýr meginmar-
kmið og forgangsröðun verkefna.
Nefndin telur stofnuninni hafa tek-
ist að nýta tækifæri sem hafi gefist
og aflað sér víðtæks stuðnings al-
mennings og hagsmunaaðila. Hún
hafi fylgt fjárlögum og notað rekstr-
aráætlanir sínar sem virkt stjórn-
tæki. Þá er það ennfremur mat
nefndarinnar að stofnunin hafi á síð-
ustu árum lagt aukna áherslu á
rannsóknir, fræðslu og leiðbeining-
ar en dregið úr eigin framkvæmdum
og fært þau verkefni til verktaka,
bænda og sveitarfélaga. Jafnframt
því sem verkefnin breytist sé starf
og innra skiplag endurskoðað, auk
þess sem markvisst sé unnið að upp-
lýsingagjöf og fræðslu starfsmanna.
Tilboð um að
reisa veiðihús
við Laxá í Kjós
Veiðifélagið tekur ákvörðun í júní
Ráðstefna
um björg-
un vegna
ferjuslysa
ALMANNAVARNIR ríkisins og
varnarmálaskrifstofa utanríkis-
ráðuneytisins boða til ráðstefnu
dagana 7. til 9. júní um björgun
vegna ferjuslysa. Ráðstefnan er
liður í fjölþjóðlegu björgunaræf-
ingunni „Samvörður 2000“.
Á ráðstefnunni, sem sótt verður
af fulltrúum 12 þjóða, verða m.a.
haldnir fyrirlestrar um meiriháttar
ferjuslys á undanförnum árum, of-
kælingu, lífsbjargandi aðstoð
vegna drukknunar og viðbrögð og
hegðun farþega.
Æfingin Samvörður 2000 snýst
um slys um borð í skemmtiferða-
skipi eða ferju og er ætlunin að
hún nýtist til undirbúnings við-
bragða við raunverulegar aðstæð-
ur. Því eru þeir sem tengjast á ein-
hvern hátt björgunarmálum og
almannavörnum hvattir til þátt-
töku í ráðstefnunni, segir í frétta-
tilkynningu, einnig áhafnir ferja og
aðrir sem málið getur varðað.
VEIÐIFÉLAG Laxár í Kjósarsýslu
hefur fengið tilboð frá leigutökum
árinnar um að reist verði veiðihús
með 12 gistiherbergjum við ána
og segir Jón Gfslason, formaður
veiðifélagsins og bóndi á Hálsi I,
að gert sé ráð fyrir að kostnaður
við að reisa húsið verði 75 milljón-
ir. _
Ásgeir Heiðar, framkvæmda-
stjóri Lax ehf., sem er Ieigutaki
Laxár í Kjós, sagði að hann hefði
gert bændum tilboð. Verið væri
að tala um 750 fermetra hús, sem
ætti að standa norðan við Laxá,
milli Laxfoss og brúarinnar yfir
ána. Ásgeir sagði að tilboðið, sem
nú hefði verið lagt fram, væri
mun betra en gert var þegar hug-
mynd um að reisa veiðihús var
felld fyrir um ári.
í tilboðinu er talað um að í hús-
inu verði 12 herbergi, matsalur
og setustofa.
„Það er ekki verið að tala um
neitt bruðl, en aðstaðan, sem er til
staðar, stenst ekki kröfur nútím-
ans,“ sagði hann.
Lax ehf. hefur verið með ána á
leigu í þrjú ár og er með samning
til ársins 2003. Ásgeir sagði að al-
þjóðlegur hópur væri á bak við
sig. Hann og einn Breti úr hópn-
um stæðu á bak við tilboðið.
„Ég tel að það skipti mjög
miklu máli 1 dag að þarna rísi
veiðihús," sagði hann.
Ásgeir sagði að sú leiga, sem nú
væri greidd fyrir ána, miðaðist
ekki við að þar væri slík aðstaða
og væri tilboð Lax ehf. „Iangtum
hærra“ en núverandi samningur.
Hann sagði að bændur myndu
byggja húsið, en Lax ehf. myndi
taka þátt bæði í kostnaði við
byggingM og byði einnig hækkun
á leigu. Hann nefndi enga upp-
hæð, en sagði að hún væri um-
talsverð í báðum tilvikum. Hann
kvaðst einnig vera reiðubúinn til
þess að undirgangast lengri leigu-
tíma vegna þeirrar skuldbinding-
ar, sem fylgir því að reisa nýtt
veiðihús.
Ásgeir sagði að það myndi ekki
breyta neinu um leigu sína á ánni
þótt því yrði hafnað að reisa hús-
ið, en bætti við að þá þætti sér
„eigendur mjög skammsýnir og
trúa ekki á eigin verðmæti“.
Jón Gíslason á Hálsi sagði að
aðalfundi félagsins, sem halda átti
28. apríl, hefði verið frestað til 22.
júní vegna tilboðsins. Jón sagði að
leigan væri nú um 20 milljónir og
í tilboðinu væri gert ráð fyrir að
leiga fyrir húsið væri greidd til
viðbótar við leiguna af ánni. Hús-
ið ætti að kosta 75 milljónir og
gert væri ráð fyrir að bættist við
leiguna sem því næmi.
Fellt á jöfnum atkvæðum
fyrir tveimur árum
Jón sagði að meðgangan að
þessu húsi hefði tekið um fimm
ár. Fyrir tveimur árum hefði ver-
ið fellt á jöfnum atkvæðum að
reisa húsið. Hann sagði að þá
hefði hugmyndin að sínu mati fall-
ið á því að staðið hefði til að taka
einhvern hluta af arðinum og
ieggja í byggingu, en menn hefðu
ekki viljað lækka sinn arð að
neinu marki. Nú hefði leigutakinn
hins vegar komið með nýtt tilboð.
„Það er nánast verið að bjóða
húsið í viðbót við leiguna á 25 ára
áætlun," sagði hann. „Leigusamn-
ingurinn yrði þá væntanlega
framlengdur."
Jón lýsti aðstöðunni nú þannig
að veiðimenn gætu gist í svefn-
skála með tíu herbergjum og
tveimur rúmum í hverju.
„Það er hálfgerður virkjana-
búðastíll á þessu og gengið inn í
hvert herbergi fyrir sig,“ sagði
hann. „Síðan hefur skólinn [Ás-
garður] verið leigður og labba
menn í hann til að fara í mötun-
eyti og setustofu. Það tilheyrir
ekki nútímanum að menn séu að
borga veiðileyfi fyrir 100 þúsund
krónur og geti ekki haft innan-
gengt í matsal og setustofu. Þetta
hamlar bara umhverfi veiðimann-
anna ... Við erum bara orðnir ann-
ars flokks með þetta.“
Jón sagði að yrði þetta sam-
þykkt væri gert ráð fyrir því að
húsið yrði komið upp áður en
veiði hæfist næsta sumar. Gert
væri ráð fyrir því að hægt yrði að
reka húsið allt árið fyrir gistingu
og ráðstefnur.