Morgunblaðið - 26.05.2000, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 26. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Yiðræður
við fílipps-
eyska mann-
ræningja
BÚIST var við, að viðræður
milli stjórnvalda á Filippseyj-
um og mannræningja, sem
hafa 21 mann í gíslingu, gætu
hafist í dag. Hafa erlend ríki,
einkum þau, sem eiga þegna í
gíslahópnum, lagt mjög hart
að Filippseyjastjórn að leysa
málið en talið er að gíslarnir
séu margir mjög illa haldnir.
Sagt er, að meginkröfur mann-
ræningjanna séu, að múslimar
fái að stofna sérstakt ríki á
sunnanverðum Filippseyjum
og kannað verði hvort brotið
hafi verið gegn mannréttind-
um þeirra. Mannránið, hryðju-
verk og hernaður múslima hef-
ur haft alvarlegar afleiðingar á
filippseyskt efnahagslíf, valdið
gengisfalli jafnt gjaldmiðils
landsins sem verðbréfa og
dregið úr ferðamannastraumi.
Þá er vaxandi óánægja með
Joseph Estrada, forseta lands-
ins, og finnst mörgum sem
hann hafi sýnt litla forystu-
hæfileika í þessu máli og öðr-
um.
Eþíópía
hrósar sigri
EÞÍÓPÍUSTJÓRN hrósaði í
gær sigri í stríðinu við Erítreu
en þá höfðu stjómvöld þar fall-
ist á að hverfa burt með allt
sitt lið frá umdeildum svæðum,
sem þau lögðu undir sig fyrir
tveimur árum. Kváðust Eþíóp-
íumenn hafa unnið mikinn sig-
ur á erítreska hernum, sem
væri nú á óskipulögðum flótta.
Þess vegna hefðu Erítreu-
menn gefist upp og samþykkt
kröfu Einingarsamtaka
Afríkuríkja um að fara frá um-
deildu svæðunum.
• •
Oldungar
á Fídjí
fordæmdir
ÖLDUNGARÁÐ innlendu
ættbálkanna á Fídjí-eyjum
samþykkti í fyrradag að krefj-
ast þess að forseti landsins,
Ratu Sir Kamisese Mara,
svipti Mahendra Chaudhry,
lýðræðislega kjörinn forsætis-
ráðherra, völdum og gæfi jafn-
framt mönnunum, sem hafa
haldið honum í gíslingu í viku,
upp sakir. Hefur þessi áskorun
valdið hneykslun víða um lönd.
Leiðtogi uppreisnarmannanna,
George Speight, hefur samt
hafnað henni og krefst hann
þess, að Mara forseti segi
einnig af sér. Ríkisstjórnin er
að mestu skipuð fólki af ind- '
verskum uppruna en það eru
um 44% landsmanna. Speight
og öldungaráðið vilja hinsveg-
ar að völdin verði afhent fólki
af innlendum uppruna.
Hagvöxtur
5,4% vestra
HAGVÖXTUR í Bandaríkjun-
um var 5,4% á íyrsta fjórðungi
þessa árs án þess, að verðbólg-
an léti á sér kræla. Einka-
neyslan, sem stendur undir
tveimur þriðju efnahagsstarf-
seminnar, jókst um 7,5% á
tímabilinu og hefur ekki aukist
jafnmikið í 15 ár. Líklegt þykir
að þessi tíðindi séu ávísun á
enn eina vaxtahækkun undir
lok júní.
Þjóðverjar
boða niðurskurð
í hermálum
ÞÝSKA stjórnin tilkynnti í gær um
að fækkað verði í her landsins og
hann endurskipulagður eftir að op-
inber skýTsla óháðrar nefndar
komst að þeirri niðurstöðu að þýsk-
ar hersveitir séu svo illa þjálfaðar
og vanbúnar vopnum að örðugt yrði
að verja landið árásum eða hlaupa
undir bagga með bandamönnum í
Atlantshafsbandalaginu.
Nefndin, sem var skipuð að frum-
kvæði ríkisstjórnarinnar og er undir
forystu Richards von Weizsáekers,
fyrrverandi forseta Þýskalands, af-
henti Gerhard Schröder kanslara
skýrslu sína í gær og er þar lagt til
að skorið verði niður um þriðjung í
hersveitum þýska hersins, Bund-
eswehr, eða úr 340.000 hermönnum
í 240.000. Þá er lagt til að almenn
herskylda, sem almennt er talin
ófullnægjandi í viðbúnaði vegna
átaka, verði aflögð að mestu leyti.
Talið er ólíklegt að Rudolf
Scharping, varnarmálaráðherra
Þýskalands, sem hefur sætt mikilli
gagnrýni vegna skýrslunnar, muni
ganga eins langt og skýrsluhöfund-
ar leggja til en hann hefur þó lýst
því yfir, að um einhvem niðurskurð
verði að ræða. „Sambandsherinn
verður minni [...] Herinn verður
skorinn niður um 100.000 manns á
u.þ.b. fimm árum,“ sagði Scharping
ígær.
I skýrslu Weizsáckers og annarra
nefndarmanna var skipulag þýska
hersins gagnrýnt afar mikiðog á
fréttamannafundi sagði
Weizsácker, að samkvæmt
óbreyttri skipan ætti herinn enga
framtíð fyrir sér. „Núverandi skipu-
lag herþjónustunnar leiðir til um-
framfjölda hermanna en skorts á
hersveitum sem eru til taks. Úrelt
hergögn minnka hernaðargetuna og
valda þess í stað himinháum rekstr-
arkostnaði."
í skýrslunni var einnig mælt með
aukinni þátttöku kvenna í her lands-
ins og því að svonefndum hraðsveit-
um, sem hægt er að beita í skyndi er
átök virðast yfirvofandi, verði fjölg-
að úr 60.000 í 140.000. Aukin áhersla
á slíkar sveitir muni auka veg þýska
hersins innan Atlantshafsbanda-
lagsins og færa hann frá hefð-
bundnu öryggisumhverfi kalda
stríðsins. „Öryggis- og varnarmál
hafa breyst og við vitum að Sam-
bandsherinn verður að breytast,"
sagði Schröder í gær.
Mál blaðamanna og ritstjóra The Mirror
Siðareglurnar
þverbrotnar
London. Morgunblaðið.
BREZKA blaðasiðanefndin hefur
úrskurðað í málum Piers Morgans
ritstjóra The Mirror og blaðamann-
anna Bhoyrul og Hipwell vegna
kaupa þeirra á hlutabréfum í fyrir-
tækjum, sem þeir síðarnefndu fjöll-
uðu um í dálki sínum City Slickers.
Telur nefndin þá alla hafa gerst
brotlega við siðareglur blaðamanna.
Útgáfustjórn The Mirror rann-
sakaði málin, þegar þau komu upp á
sínum tíma, og var þeim Bhoyrul og
Hipwell sagt upp störfum og dálkur
þeÚTa lagður niður. Útgáfustjórnin
tók þá skýringu Morgans gilda, að
hann hefði ekki vitað af skrifunum
um Viglen-fyrirtækið þann daginn
fyrr en eftir að hann keypti hluta-
bréfin og lét hann halda ritstjóra-
stai'finu.
Siðanefndin kemst að þeirri niður-
stöðu að þeir Bhoyrul og Hipwell
hafi ítrekað brotið siðareglur með
því að kaupa hlutabréf í fyrirtækjum
sem þeir fjölluðu um í dálki sínum en
reglurnar kveða á um að blaðamönn-
um sé óheimilt að kaupa hlut í félög-
um sem þeir hafa skrifað nýlega um
eða ætla að fjalla um á næstunni. Þá
segir nefndin Morgan hafa brugðizt
ritstjóraskyldum sínum þegar hann
komst að slíku framferði þeirra, með
því að veita þeim aðeins munnlegar
áminningar og fylgja þeim ekki eftir.
Um hlutabréfakaup ritstjórans segir
siðanefndin að þótt hann hafi ekki
vitað um skrif þeiiTa félaga þennan
tiltekna dag þá hafi þeir fjallað um
Viglen í tvígang mjög skömmu áður
og frekari skrif hafi legið í loftinu,
þannig að ritstjórinn hafi brotið
siðareglur með því að fjárfesta í fyr-
irtækinu. Nefndin lýsir ánægju sinni
með starfsreglur, sem útgáfustjórn
The Mirror setti í kjölfar málsins en
þær kveða enn fastar að um starfs-
menn viðskiptaritstjórnarinnar sem
þurfa nú sérstök leyfi fyiir fjárfest-
ingum sínum.
The Mirror hefur birt úrskurð
siðanefndarinnar og beðizt afsökun-
ar á þeim brotum sem þar er lýst.
Útgáfustjórnin hefur lýst því yfir að
sá úrskurður hennar að Piers Morg-
an haldi ritstjórastarfinu standi
óbreyttur.
Flugræningi
stökk út í fallhlíf
MAÐUR vopnaður handsprengju
og skammbyssu rændi filippískri
farþegaþotu í gær, neyddi farþega
til að afhenda sér öll verðmæti
sem þeir höfðu á sér og forðaði sér
síðan sjálfur út í fallhlíf. Alls var
291 maður um borð í vélinni sem
var af gerðinni Airbus 330. Vélin
var á leið frá Davao-borg, sem er í
suðurhluta Filippseyja, til Manila,
höfuðborgar eyjanna. Hermt er að
maðurinn hafi verið með bláa
skiðagrimu og sundgleraugu þeg-
ar hann framdi verknaðinn. Hann
mun hafa hleypt af einu skoti úr
skammbyssunni í fiugsljórnarklef-
anura, jafnvel fyrir slysni að talið
er, og varð engum meint af. Þrýst-
ingur var tckinn af þotunni til að
manninum gæfist kostur á að
stökkva út í fallhlíf, sem vitni
segja að hafi virst vera heima-
saumuð. Einn flugmanna þotunnar
sagðist í samtali við AP-fréttastof-
una í gær efast um að maðurinn
hefði getað lifað af stökkið vegna
hins mikla hraða sem þotan var á
Reuters
og ókyrrðar í lofti.
Á myndinni má sjá dyr þotunnar
sem flugræninginn stökk út um.
Þotan flaug áfram með dyrnar
opnar og lenti heilu og höldnu á
flugvellinum í Manila.
Fundur utanríkisráðherra NATO-ríkja í Flórens
Króatía í frið-
arsamstarf
bandalagsins
Flórens. Morgunblaðid, Reuters.
TVEGGJA daga vorfundi utanríkis-
ráðherra aðildarríkja Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) lauk í Flórens
í gær en á fundinum hafði ástandið á
Balkanskaga, samskiptin við Rúss-
land og fyrirhugaða eldflaugavarnar-
áætlun Bandaríkjanna borið hæst.
Króatía gekk í gær formlega inn í
Samstarf í þágu friðar (PfP), sam-
starfsáætlun NATO, og er það talið
marka mikil tímamót í sögu landsins
eftir átök ríkja á Balkanskaga und-
anfarin ár.
Við undirritun inngöngu Króatíu í
Samstarf í þágu friðar, samstarfs-
áætlun 26 ríkja, sagði utanríkisráð-
herra landsins, Tonino Picula, að
stefnan hefði verið sett á fulla aðild
að NATO og að viðurkenningin sem
Króatía hefði nú hlotið væri afar mik-
ilvæg fyrir lýðræðisumbætur í land-
inu. „Við þurftum þennan drifkraft
og hann kom á réttum tíma.“ Sagði
hann forsendur þær sem koma fram í
friðarsamstarfinu undirstrika þær
breytingar og þau gildi sem króatísk
stjómvöld hafa einsett sér að ná
fram. Madeleine Albright, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, staðfesti að
miklar breytingar hefðu náð fram að
ganga á undanförnum mánuðum.
Miklar breytingar hafa orðið á
stjóm Króatíu eftir forsetakosning-
arnar fyrr á árinu í kjölfar dauða
Franjo Tudjmans forseta og hafa
stjómvöld nú einsett sér að gerast
aðilar að sam-evrópskum stofnunum
hið allra fyrsta. Er innganga ríkisins
í PfP talin vera fyrsta umbunin fyrir
lýðræðisumbætur í landinu og sagði
George Robertson, framkvæmda-
stjóri NATO, að þetta væri mikil-
vægt tækifæri fyrir Króatíu að eiga
þátt í að skapa varanlegan frið á
Balkanskaga.
Rússar gagnrýna
Stríðsglæpadómstólinn
Rússar tóku þátt í fundahöldunum
í Flórens og er þátttaka Igors Ivan-
ovs utanríkisráðherra þar talin vera
til marks um ákveðna þíðu í sam-
skiptum NATO og Rússlands eftir að
andað hafði köldu þar á milli vegna
hemaðaraðgerða bandalagsins í Júg-
óslavíu á síðasta ári. A fundinum vora
Rússar þó gagnrýndir fyrir að hafa
leyft Dragoljub Ojdanic, varnarmála-
ráðhema Júgóslavíu, sem ákærður
hefur verið fyrir stríðsglæpi, að
koma til Moskvu og vera þar við-
staddur hátíðarhöld á dögunum. Iv-
anov afsakaði heimsóknina og bar því
við að tæknileg mistök hefðu valdið
því að Ojdanic var ekki handtekinn
og færður til Haag en notaði þó einn-
ig tækifærið og gagnrýndi Stríðs-
glæpadómstól Sameinuðu þjóðanna í
Haag og sagði að honum væri stýrt á
pólitískum forsendum en ekki sam-
kvæmt lagabókstafnum einum. Lét
hann að því liggja að það væri ástæð-
an fyrir því að yfirgnæfandi meiri-
hluti þeirra er ákærðir hafa verið af
dómstólnum era Serbar.
George Robertson, framkvæmda-
stjóri NATO, vísaði þessum ásökun-
um á bug í gær og sagði að dómstóln-
um væri ekki stjómað á pólitískum
forsendum. Madeleine Albright ut-
anríkisráðheiTa Bandaríkjanna
sagðist vera ósammála ályktunum
ívanovs og bætti því við að tilurð
dómstólsins væri vegna ályktunar
öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna,
sem Rússar ættu sæti í.