Morgunblaðið - 28.10.2000, Blaðsíða 52
52 LAUGÁRDAGUR 28. OKTÓBER 2000
" MINNINGAR
MORGUNBLÁÐIÐ
ÖRN BJARTMARS
PÉTURSSON
+ Örn Bjartmars
Pétursson fædd-
ist í Reykjavík
23.desember 1927.
Hann lést 18. október
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Ást-
mann Bjartmarsson
og Sigurjóna Kristín
Daníelma Sigurðar-
dóttir. Kjörfaðir
hans var Pétur Leifs-
son ljósmyndari í
Rcykjavík og kjör-
móðir Steinunn
Bjartmarsdóttir
kennari (föðursystir
Arnar).
Orn kvæntist 1955 Kirsten
Fritzie Bjartmars, f. 6. maí 1933.
Dætur þeirra eru 1) Hanna
Bjartmars, f. 1958, myndlistar-
maður og kennari, gift Kristni
Magnússyni fornleifafræðingi og
forstöðumanni Lækningaminja-
safnsins í Nesstofu, dætur þeirra
eru Svala Ogn og Gríma. 2) Helga
Bjartmars, f. 1961, hárgreiðslum-
eistari, sonur hennar er Örn
Bjartmars. 3) Hjör-
dís Bjartmars, f.
1967, medical ill-
ustrator, búsett í
Bandaríkjunum.
Öm varð stúdent
frá MR 1948, cand.
odont. frá HÍ 1953.
Fékk tannlækninga-
leýft 15. júní 1953.
Örn stundaði fram-
haldsnám í protetik
við Tannlæknaskól-
ann í Kaupmanna-
höfn 1953-55, í Zur-
ich 1955-56 og í
Kaupmannahöfn á
ný 1956-57. Hann rak tannlækn-
ingastofu í Reykjavfk frá 1958 til
dauðadags. Stundakennari í prot-
etik við læknadeild Háskóla fs-
lands 1959-61 og 1963-68, settur
prófessor í protetik frá 1968 og
skipaður prófessor í gervitanna-
gerð frá 1971 til 1993, er hann lét
af störfum fyrir aldurs sakir.
Útför Araar fer fram frá Frí-
kirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.
Góður vinur og kollega er fallinn
frá. Örn Bjartmars Pétursson, pró-
fessor og tannlæknir, er látinn að-
eins 72 ára að aldri. Hann skilur eftir
sig stórt skarð hjá íslenskri tann-
læknastétt sem verður vandfyllt.
Með Erni Bjartmars er genginn einn
helsti brautryðjandinn í nútímatann-
lækningum á íslandi. Ég kynntist
Erni fyrst sem tannlæknastúdent,
en hann var kennari minn öll árin
eftir að verklegt nám hófst. Hann
var mér mjög hjálplegur við að út-
vega skólavist erlendis þegar ég
hugði á framhaldsnám og m.a. mælti
með óumbeðinn og gekk eftir að ég
fengi alþjóðlegan rotary-styrk til
námsins. Eftir dvöl mína erlendis
urðum við nánir samstarfsmenn og
félagar við tannlæknadeild Háskól-
ans. Þegar Örn útskrifaðist með
kandídatspróf frá Háskóla íslands
árið 1953 var mikill tannlæknaskort-
ur í landinu. Nánast sjálfsagt þótti
fyrir unga og efnalitla tannlækna að
heija störf strax á einhverri tann-
lækningastofu sem aðstoðartann-
læknir. En hugur Amar stóð til frek-
ari menntunar og þekkingarleitar,
sem var nánast óþekkt í tannlækn-
ingum á íslandi á þeim tíma. Það
hlýtur því að hafa verið stór ákvörð-
un að fara utan til framhaldsnáms,
en Örn var fyrsti íslenski tannlækn-
irinn til að Ijúka tilskidu framhalds-
námi í viðurkenndri sérgrein. Öm
lagði stund á tanngervalækningar,
þ.e. gervitannagerð og krónu- og
brúargerð í Kaupmannahöfn og Zur-
ich árin 1953 til 1957.
Eftir heimkomuna opnaði Öm eig-
in tannlækningastofu sem hann rak
til dauðadags af miklum dugnaði og
samviskusemi. Árið 1959 hóf hann
+
Elskuleg systir okkar, frænka og amma,
MARGRÉT BJÖRNSDÓTTIR,
áður til heimilis
á Lindargötu 7, Reykjavík,
lést á Landspítalanum við Hringbraut fimmtu-
daginn 26. október.
Jarðarförin auglýst síðar.
Aðstandendur.
+
Bróðir okkar,
JÓSEF SIGURVALDASON,
Eiðsstöðum,
lést á Héraðshælinu Blönduósi miðvikudaginn
25. október.
Systkinin.
UTFARARSTOFAISLANDS
Sjáum um alla þá þætti sem hafa ber í huga
er andlát verður
Utfararstjórar okkar búa yfir áratuga reynslu af störfum við
útf ararþ j ónustu.
Sjáum um útfarir á allri landsbyggðinni.
Sverrir
Einarsson
útfararstjóri,
sími 896 8242
Sverrir
Olsen
útfararstjðri.
Baldur
Frederiksen
útfararstjóri,
sími 895 9199
Útfararstofa íslands, Suðurhlíð 35, Fossvogi.
Sími 581 3300. Þjónusta allan sólarhringinn.
www.utfararstofa.ehf.is
kennslu við tannlæknadeild Háskóla
íslands sem varð hans aðalvinnu-
staður blómann af starfsævinni.
Hann var fyrst stundakennari og
síðan prófessor til 1993 er hann lét af
störfum fyrir aldurs sakir.
Með komu Arnar Bjartmars í
tannlæknadeildina blésu nýir og
ferskir vindai’ í náminu. Hann flutti
með sér nýjustu þekkingu og aðferð-
ir í sínu fagi, umbylti kennslunni og
jók menntunarkröfur og þar með
verklega fæmi kandídata. Örn lagði
metnað sinn í kennsluna og undir
hans stjóm varð menntunin í hans
fagi með því besta sem gerðist í
heiminum. Hann var einnig óþreyt-
andi við að aðstoða og hvetja nem-
endur sína. Sérstaklega var klínísk
kennsla honum hugleikin enda sjálf-
ur völundur í höndunum. Það var
viss upplifun að fá að horfa á hann
vinna og sjá hvernig allt lék í hönd-
um hans og hversu næmt auga hann
hafði fyrir formi, litum og útliti við
tannsmíði og krónu- og brúargerð.
Forystuhæíileikar Amar nýttust
vel í tannlæknadeild, enda hlóðust
ábyrgðarstörf snemma á hans herð-
ar. Strax við heimkomuna frá sér-
námi var honum falið ásamt arki-
tekti að hanna bráðabirgðahúsnæði
deildarinnar á Landspítalanum og
frá 1973 var hann formaður hönnun-
arnefndar nýrrar byggingar fyrir
tannlæknadeild sem endaði með
byggingu Tanngarðs sem deildin
flutti inn í 1983. Hann átti einnig
stóran þátt í stofnun Tannsmiða-
skóla íslands í tengslum við tann-
læknadeild og tók þátt í alþjóðasam-
starfi kennara í sínu fagi. Öm var
kjörinn deildarforseti tannlækna-
deildar oftar en nokkur annar eða í
samtals átta ár og varadeildarforseti
í jafn langan tíma. Öm Bjartmars
gekk til allra verka af krafti og dugn-
aði og var málafylgjumaður sem
hlífði sjálfum sér hvergi eins og
frumkvöðla er siður. Þótt Öm gæti
verið ákveðinn og einarður og stund-
um gustaði af honum átti hann auð-
velt með að umgangast fólk. Það var
eftir því tekið hversu nærgætinn
hann var við sjúklinga, stúdenta og
starfsfólk. Þessi eiginleiki var sér-
staklega vel metinn hjá stúdentum
við munnleg próf, þegar taugarnar
era oft þandar til hins ýtrasta. Örn
hafði ákveðnar skoðanir í flestum
málum og lét þær óhikað í ljósi.
Hann var hreinn og beinn í öllum
samskiptum og kom framan að
hverju málefni og mönnum á sinn
kurteislega hátt, þótt úrlausnarefnin
væra margbreytileg og sum við-
kvæm, eðli starfsins samkvæmt. En
stutt var líka alltaf í gamansemina
og grínið og var hann jafnan hrókur
alls fagnaðar á kaffistofunni. En Örn
sótti fleira gott til útlanda en stað-
góða framhaldsmenntun. í Kaup-
mannahöfn kynntist hann eftirlif-
andi eiginkonu sinni Kirsten Fritzie
Bjartmars, sem bjó manni sínum og
dætrum glæsilegt heimili. Gestrisni
þeirra hjóna var viðbrugðið og róm-
uð meðal samkennaranna.
Lífshlaupi hvers manns er stund-
um líkt við heilmikið ferðalag þar
sem samferðamenn era oft margir
og viðkomustaðir margvíslegir.
Ferðalag Amar Bjartmars Péturs-
sonar gegnum lífið verður lengi í
minnum haft hjá íslenskri tann-
læknastétt, sem að stóram hluta er
fyrrverandi nemendur hans. Við sjá-
um nú á bak kennara okkar, merkum
framherja og frábærum tannlækni.
Ég sakna góðs vinar og samkennara
sem gott var að leita til eða spjalla
við um sameiginleg áhugamál eða
fagleg málefni. Ég votta eiginkonu
og fjölskyldu Arnar Bjartmars mína
innilegustu samúð.
Sigfús Þór Eli'asson.
Með andláti Arnar Bjartmars Pét-
urssonar prófessors er fallinn frá
brautryðjandi á sviði tannlækninga,
einkum krónu- og brúargerðar og
smíði gervitanna.
Að loknu námi við Tannlækna-
deild Háskóla íslands fór hann til
framhaldsnáms, m.a. til Danmerkur
og Sviss. Þaðan flutti hann með sér
þekkingu og reynslu sem hefur nýst
landsmönnum vel, í hans eigin verk-
um og verkum nemenda hans og
starfsbræðra. Örn var samvisku-
samur kennari sem fór öraggum en
þó mjúkum höndum um nemendur
sína. Hann reyndi aldrei að upphefja
sjálfan sig á kostnað annarra, enda
þurfti hann þess ekki með. Ég komst
áþreifanlega að raun um það þegar
ég aðstoðaði hann eitt sinn við að
prófa nemendur sína.
Öm var ákaflega vandvirkur og
hafði unun af að finna góðar lausnir á
erfiðum viðfangsefnum, sem við
fyrstu sýn virtust óleysanleg, til
dæmis vegna andlitsgalla. Á þessu
sviði var hann í forystu og vann í
nánu samstarfi við lýtalækna. Létti
hann með þeim störfum tilverana
fyrir mörgum.
Fyrir rúmum fjöratíu árum
ákváðum við fjórir tannlæknar að
hittast til skiptis á heimilum okkar,
hálfsmánaðarlega yfir vetrarmánuð-
ina, snæða kvöldverð og skiptast á
skoðunum um leiðir tO lausnar á
þeim faglegu verkefnum sem við
voram að glíma við hverju sinni. Auk
Arnar era í þessum hóp Rósar Egg-
ertsson, Jón Thorarensen og undir-
ritaður. Svo mikið höfum við metið
þessar samverastundir að sjaldan
hafa fundir fallið niður. Kom þá oft í
ljós hve skoðanir Arnar vora
ákveðnar og fastmótaðar enda
byggðar á mikilli reynslu og faglegu
stolti. Hafa umræður iðulega orðið
háværar á þessum kvöldstundum,
enda sjónarhorn okkar fjórmenning-
anna oft ólík. Hafa kveðjurnar því
stundum verið í styttra lagi. En oft
hringdi Öm eldsnemma næsta dag
til að leggja áherslu á hve léttvægur
ágreiningur okkar hefði raunvera-
lega verið.
Ósjaldan urðu þessar kvöldstund-
ir sem endurmenntunamámskeið,
enda nutum við þess efnis sem Örn
notaði við kennslu tannlæknanema.
Var auðvelt að gleyma bæði stund og
stað þegar Örn tók að lýsa lausnum á
erfiðum verkefnum tengdum tönn-
um og munni. Kom þá berlega í Ijós
hve mikla alúð hann lagði í störf sín
og sú ánægja sem hann hafði af að
miðla öðram af fróðleik sínum og
reynslu. Hann naut þess, en miklað-
ist ekki af verkum sínum og var op-
inn fyrir ábendingum annarra.
Þessi tengsl okkar fjórmenning-
anna þróuðust fljótlega einnig í
trygga vináttu eiginkvenna okkar og
barna. Jafnframt hafa umræðurnar
á fundum okkar orðið persónulegri.
Skarðið verður óhjákvæmilega stórt
þegar góður vinur hverfur á braut,
en þessa stundina dvelur hugur okk-
ar hjá Kirsten og dætranum þrem-
ur, Hönnu, Helgu og Hjördísi,
tengdasyni og barnabörnum. Er þá
gott að eiga góðar minningar sem
ber að þakka fyrir.
Magnús R. Gíslason.
Góður vinur okkar í áratugi er
fallinn frá eftir erfið veikindi. Það
kom okkur þó ekki á óvart er við
komum heim eftir nokkurra daga
fjarvera.
Samferðamennirnir falla nú frá
einn af öðram.
Viðkynning fjölskyldna okkur
stendur aftur til menntaskólaára
hans og síðar er hann var við nám og
störf í Kaupmannahöfn. En þar
kynntist hann konu sinni Kirsten.
Hingað fluttust þau 1956 og hófu bú-
skap sinn á Hólavallagötu.
Eftir að Örn opnaði stofu sína á 6.
hæð í Morgunblaðshúsinu vorum við
nágrannar þar í áratugi.
Margar ógleymanlegar samvera-
stundir eru greyptar í minningu okk-
ar s.s. laxveiðar, golf, stúdentaböll á
Hótel Borg svo og heimsóknir til
þeiiTa hjóna í Stigahlíð og Mosfells-
bæ. Og ekki má gleyma afmælisdög-
um hans á Þorláksmessu með kolleg-
um ogvinum.
Minningin um elskulegan mann
og góðan vin verður okkur björt og
fögur.
Við vottum Kirsten, dætranum og
fjölskyldunni okkar dýpstu samúð.
Erna Amar og Páll
Vígkonarson.
Öm Bjartmars prófessor lést mið-
vikudaginn 18. október eftir erfiða
sjúkdómslegu. Hann var merkur
framkvöðull og frábær kennari.
Að loknu prófi í tannlækningum
frá læknadeild Háskóla íslands
stundaði Örn framhaldsnám í gervi-
tannagerð bæði í Kaupmannahöfn
og Zurich.' Sérfræðingsleyfi í tann-
og munngervalækningum hlaut
hann 1987.
Árið 1959 var Örn ráðinn stunda-
kennari við læknadeild Háskóla ís-
lands, settur prófessor í gervitanna-
gerð 1968 og skipaður 15. nóv. 1971.
Örn færði strax í upphafi kennslu í
gervitannagerð í nútímalegra horf.
Hann gerði miklar kröfur til nem-
enda jafnt sem sjálfs sín og sparaði
hvorki tíma né fyrirhöfn til þess að
nemendur öðluðust þá þekkingu og
fæmi sem að hans mati þurfti til
þess að starfa sjálfstætt. Ekki var
óalgengt að sjá Örn önnum kafinn
við að aðstoða nemendur löngu eftir
að kennslu átti að vera lokið. Fyrir
slíka yfirvinnu var aldrei greitt enda
ekki farið fram á slíkt. Ef nemanda
gekk illa að framkvæma einhvern
verkþátt settist Örn gjarna niður,
sýndi nemandanum réttu handtökin
og útskýrði jafnframt hvers vegna
þannig bæri að standa að málum.
Varð þá margt Ijóst og auðskilið sem
áður hafði verið óljóst. Prúð-
mennsku og nærgætni hans við
sjúklinga var við bragðið og er nem-
endum hans minnisstæð.
Örn var forseti tannlæknadeildar
Háskóla íslands og sat jafnframt í
háskólaráði í samtals átta ár. Hann
átti sæti í fjölmörgum nefndum inn-
an deildar, var meðal annars skipað-
ur formaður hönnunarnefndar tann-
læknadeildar 1973 þegar ákveðið var
að reisa hús yfir starfsemi deildar-
innar. Örn var einn af aðalhvata-
mönnum þess að menntun tann-
smiða hófst í tengslum við
tannlæknadeild 1988 og aðstoðar-
fólks tannlækna 1992.
Hlutur Amar í þeim breytingum
sem orðið hafa á húsnæði tann-
læknadeildar á síðustu áram er ekki
aðeins stór heldur átti hann einnig
stóran þátt í þeim breytingum á
kennslu í gervitannagerð sem urðu
bæði þegar deildin flutti úr Aðal-
byggingu Háskóla íslands í bráða-
birgðahúsnæði í kjallara Landspít-
alans og síðar þaðan í núverandi
húsnæði í Læknagarði. Áhrifa frá
Emi gætir í verkum fjölmargra ís-
lenskra tannlækna enda hefur hann
átt þátt í menntun stórs hluta stétt-
arinnar.
Örn var einn af stofnendum
Scandinavian Society for Prosthetic
Dentistry 1972 og naut þar mikillar
vii’ðingar. Hann sat í stjórn þess fé-
lags til 1993 og í kennslunefnd 1975-
93 en hlutverk þeirrar nefndar er að
samræma kennslu í gervitannagerð
á Norðurlöndum. Hann gegndi fjöl-
mörgum trúnaðarstörfum fyrh’
Tannlæknafélag Islands og sat í
fyrstu stjórn Félags sérmenntaðra
tannlækna. Þá hélt hann erindi og
birti greinar um fræðasvið sitt í inn-
lendum tímaritum.
Örn hóf rekstur eigin tannlækn-
ingastofu 1958 og vann þar alla tíð
síðan. Fyrstu starfsárin var hann
eini tannlæknirinn sem hafði aflað
sér sérmenntunar í gervitannagerð
og hjálpaði þá mörgum sem að öðr-
um kosti hefðu þurft að leita með-
ferðar erlendis. Örn var sérlega
vandvirkur og öll hans vinna í hæsta
gæðaflokki og má segja að þar hafi
verkin lofað meistarann.
Örn kunni vel að gleðjast með
glöðum og var höfðingi heim að
sækja. Hann hafði yndi af útivera,
einkum stangveiði og skíðaíþróttum,
sem hann stundaði af kappi. Hin síð-
ari ár átti golfíð sterk ítök í honum.
Kennarar og starfsfólk tann-
læknadeildar Háskóla íslands senda
eftirlifandi eiginkonu hans, Kirsten
Fritzie Bjartmars, dætram, barna-
börnum og öðrum vandamönnum,
sínar innilegustu samúðarkveðjur.
Guðjón Axelsson,
Einar Ragnarsson.
Ágætur fyrram kennari minn og
síðar samkennari og félagi hefur
kvatt þennan heim. Örn var um
margt framkvöðull á sviði tannlækn-
inga. Hann varð fyrstur íslenskra
tannlækna til þess að stunda fram-
haldsnám í tannlækningum er hann
hélt utan til til náms í kliniskri tanns-
míði og krónu- og brúargerð árið
1953 að loknu kandidatsprófi frá Há-
skóla íslands. í Kaupmannahöfn
dvaldi Örn fyrst við nám um tveggja