Morgunblaðið - 28.10.2000, Blaðsíða 65

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000
UMRÆÐAN
Verkfall! Til hvers?
JÁ ENN einu sinni
stöndum við kennarar
framhaldsskólanna
frammi fyrir þeirri
staðreynd að það stefni
í verkfall, „engin
greiðsla launa fram yf-
ir boðaðan verkfalls-
dag“ er boðskapurinn
enn einu sinni og við
þannig minnt á að við
getum bara hypjað
okkur því ekki verði
samið um svona óraun-
hæfar kröfur. Er það
bara ég sem fínnst Eysteinn Ó.
þetta hljóma eins og Jónasson
uppsögn?
Heldur einhver virkilega að verk-
föll færi okkur þá leiðréttingu launa
sem talist gæti sanngjörn? Hvað
með tvö síðustu verkföll? Hve lang-
an tíma tók það að vinna upp vinn-
utapið og hver varð ávinningurinn
miðað við aukið vinnuálag? Haldið
þið að þið hafið samúð þingmanna
sem voru með svipuð laun og við
kennarar fyrir aldarfjórðungi? Nei,
þeir sjálfir og kjaradómur hafa séð
til þess að þeirra laun hafa stigið
eðlilega á meðan kennarar hafa
kappkostað að semja upp á lengingu
vinnutíma og raunlækkun launa.
Hafa kennarar hérlendis nokkurn tí-
mann getað lifað af föstum kennara-
launum?
Amma mín kenndi norður í landi á
fyrstu áratugum aldarinnar. Ekki
reið hún feitum hesti heim frá þeh’ri
iðju sinni. Ekki man ég til þess að
faðir minn, sem hóf kennslu sem
framhaldsskólakennari rétt fyrir
miðja öldina, hafi nokkurn tíma tekið
sér sumarfrí. Hann, eins og aðrir
kennarar sem voru fyrirvinnur, varð
að vinna öll sumur til að ná upp
tekjum sínum. Þá voru sumarfríin
lengri og þjóðfélagið þurfti á öllum
þessum vinnukrafti að halda. í þau
tæplega 30 ár sem ég hef kennt við
framhaldsskóla hef ég þurft að vinna
öll sumur að hluta til þess að geta
rekið mitt heimili. Við erum trúlega
eina vestræna þjóðin sem enn þá
ætlast til þess að þeir fáu kennai-ar,
sem enn reyna að vera fyrirvinnur,
noti sumarið til þess að vinna upp
það tekjutap sem verður við að fara
á föst dagvinnulaun yfir veturinn og
um leið er okkur ætlað að stunda
námskeið sem við e.t.v. fáum greidd-
an farareyri fyiir. Inni í kjarasamn-
ingum hafa ætíð verið reiknaðm tím-
ar til slíks undirbúnings en í síðustu
samningum átti líka að nota 115
stundir af þessum tíma til þess að
skila innan veggja skólanna undir
stjórn skólameistará. Vel nýttur tími
það. í viðmiðunarlöndunum fara
kennarar á námskeið á skólatíma
meðan afleysingakennarar leysa þá
af.
Hafið þið heyrt í fjölmiðlum fólk
tala um að kennarar hafí svo stuttan
vinnutíma miðað við nágrannalönd-
in? Ef svo er hafið þið þá heyrt hina
sömu tala um hversu miklu hærri
laun þeirra eru (helmingsmunur á
meðallaunum OECD-landanna)?
Hafið þið heyrt þá minnast á að
kennsluskylda sé minni og að nem-
endur séu fæm stundir á dag hjá
sínum bekkjarkennara? Kennari
einn taldi saman kennslustundir
(ekki bara skóladaga) hjá 12 ára
Glæsilegir
stálbakkar
barnabarni sínu í
Þýskalandi og komst
að því að þær voru að-
eins færri en okkar yfir
veturinn. Hafið þið
heyrt frá þeim sömu að
ef baldnir nemendur
eru í bekk og tvær við-
varanir duga ekki sé
það foreldranna mál að
koma barni sínu í sér-
skóla sem annast slíka
nemendur? Hafa þeir
minnst á það að í mörg-
um greinum séu tveir
kennarar sem annist
kennsluna til að
minnka álagið? Forðast þeir nokkuð
að minnast á haust- og vetrarfríin.
Hvernig haldið þið að foreldrar og
atvinnurekendur brygðust við ef við
lengdum skólaárið og tækjum upp
slík frí þar sem samfélagið þarf að
taka fullt tillit til þess að foreldrar
séu líka í „sumarfríi" á sama tíma?
Komist þið nokkuð að sömu niður-
stöðu og ég eftir að hafa svarað
spurningunum, að okkur sé ætlað að
reka skóla í sama gæðaflokki og
nágrannalöndin en bara með miklu
ódýrara vinnuafli?
Ég sé ekki fram á að þjóðfélagið
sé tilbúið til þess að leysa vandann
fyrr en í ljós kemur að kennarar fást
Kennaraverkfall
Hefur nokkur komist
hjá því, spyr Eysteinn
O. Jónasson, að sjá
kynjabreytingu kennara
í grunnskólum undan-
farna áratugi?
ekki til starfa og verkföllin hækka
ekki launin. Nú er atvinnuástand
gott miðað við í fyrri verkföllum og
eina niðurstaða verkfalla að þessu
sinni verður sú að við gamlingjarnir
sitjum eftir á meðan við erum svo
einfaldir að halda að við munum
halda áunnum réttindum. Nú á að
fara að klípa af þeim svo að fátt verð-
ur eftir til þess að halda í þá sem leit-
að getað annað að lifibrauði. ^
Hefur nokkur komist hjá því að '
sjá kynjabreytingu kennara í grunn-
skólum undanfarna áratugi? Gæti
verið samhengi milli sífellt baldnari
nema úr efstu bekkjum grunnskóla
og þess að þeir hafi jafnvel aldrei
haft karlkynskennara?
Ég er hræddur um að þegar við nú
siglum inn í 21. öldina muni kennara-
skorturinn verða slíkur að slást verði
um þá fáu sem til kennslu bjóðast en
þá fyrst skapast e.t.v. sá grunnur til
kjaraviðræðna sem til þarf til þess
að bjarga stéttinni. Fartölvur og
fjarnám bjarga litlu í þessum efnum.
Höfundur kennir við Fjölbrauta-
skóla Suðurlands á Selfossi.
Mörkinni 3, sími 588 0640
Opið mán.-fös. frá kl. 12-18.
Lau. frákl. 11-14
Margfaldadu
upphæðina
núna!
Þúsund króna Safnkortsávísun gildir sem
• 4000 kr. innborgun hjá Samvinnuferöum-Landsýn:
Helgarferb til Dublin, skíbaferb í Alpana, Kanaríeyjar.
• 5000 kr. innborgun hjá Radíóbæ upp í vandab AIWA myndbandstæki.
• 3000 kr. innborgun ef keypt er fyrir meira en 10.000 krónur hjá 66°N.
• 5000 kr. innborgun á ESSO-stöövunum upp í glæsilegt Fiesta gasgrili.
Fyrir þúsund króna Safnkortsávísun geturbu líka fengib
• áskrift ab Sýn í mánuð eöa Bíórásinni í tvo mánuöi
• aðild að alþjóölega afsláttarklúbbnum World for 2
• vandaöa stálhitakönnu með pumpu hjá ESSO
• myndatöku hjá Ljósmyndastofu Kópavogs fyrir 4 mánaöa
til 11 ára börn
• klassískan geisladisk, verk Saint-Saéns eöa Rachmaninovs,
á ESSO-stöðvunum. Flytjandi Sinfóníuhljómsveit íslands.
Fleiri kostir í bobi. Nánari upplýsingar á ESSO-stöbvunum.
Essol
Olíufélagið hf
www.esso.is