Skírnir - 01.01.1887, Blaðsíða 11

ALMENN TÍÐINDI.
13
við, að bumbur ofsans sje barðar, taki svo undir, að margir
verði sem brjálaðir. Svo var í lok siðustu aldar, og hins sama
vill kenna í útgöngu þessarar. Hreifingin byrjaði á miðri öld-
inni, þegar Frakkar (1848) vöknuðu á ný til rjettarkvaða gegn
einveldinu og auðnum. Síðan hafa rjettarkröfurnar fyrir hönd
verknaðarlýðsins, eða «fjórðu stjettarinnar» látið hærra og hærra
og undir þær hafa fleiri og fleiri tekið. «Skirnir» hefir jafnan
greint nokkuð af fjelögum og athöfnum sósíalista, bæði hinna
hófsgætandi og frekjufullu, og flutt sumt til sýnishorns af um-
mælum þeirra á fundum, eða i ritum og blöðum. Ummælin
verða enn gifurleg sem fyr, þegar þeir tala um eða sýna fram
á misdeilin í þegnlegu fjelagi, og segja, að «stórborgararnir»
kaupi sjer kostakjör og fulisælu fyrir sveita og þrautir alls
þorrans af samþegnum sínum. «Orðin eru til alls fyrst», og
hjer fylgja svo opt róstur og byltingatilraunir, sem raun hefir
á gefið. Arið sem leið, hafa þeir atburðir viða orðið, sem
sýna, að óþol þeirra sem stynja undir þungum kjörum, eykst
heldur enn rjenar, og af þeim skal sagt í þáttum þeirra landa, þar
sem þeir hafa gerzt. En hjer skal sjerílagi á hinu gripið, hvað
skynja má af samtökum verkmanna, ummælum sósíalista á al-
þjóðlegum og öðrum fundum umliðið ár, og hver stuggur
stjórnarskörungum og stóreflismönnum rikjanna stendur af sósía-
istum — og það þeim jafnvel, sem hafa viðurkennt höfuð-
sannleikann í jafnaðarkröfunum og gengizt fyrir «rikissósíalismus»
(Bismarck). Enn fremur skal bent á, hverjar aðalslcoðanir eru
komnar í ljós á seinni árum, sem styðja sumar höfuðkenningar
sósíalista, og meðfram hvað ætlað er og helzt ætla má um
breytingar og byltingar.
Samtök, fundir m. fl, Merking orðsins «sósíalistar»
er nokkuð ýmisleg i blöðum og ritum, og jafnan hefir það
heldur tortryggilegan blæ, þar sem á móti «sósíalismus» er
mælt, og táknar opt hreint og beint ekki annað enn byltinga-
menn. jj>að er nú hvorttveggja, að nýjar lcenningar um þegn-
lega skipun jafnast koma þeirri trú inn hjá fólki, að hjer geti
öllu orðið skjótt komið áleiðis, og að sumir forustumenn
sósíalista hafa borizt ofbeldisráð fyrir til að ryðja því á burt,