Skírnir - 01.01.1887, Side 20

22
ALMENN TÍÐINDI.
manna, undir hverri byrði þrælkunar, erfiðis og eymdar svo
margir hljóti að stynja til þess að fáeinir menn geti baðað í
rósum, notið svo munaðar að hófinu sízt gegni. Hann bendir
hjer sjerilagi á stórborgirnar, og hvernig hjer skipti i tvö horn
með auð og örbirgð, óhófsnautn og hungur. -— «þar er», segir
hann, «örskammt milli bústaða auðmannsins og fátæklingsins,
og þó er þeim spöl að líkja við djúpið staðfesta milli hins rika
manns i helviti, og hins fátæka i Abrahams skauti» ‘). Hann
segir, að stórborgirnar ættu að gjalda varhuga við, að hverjum
voða sá urmull getur orðið, sem þær — eða rjettara: þjóð-
menningin sjálf á vorum dögum — visa til uppeldis og vistar
í þröngum smugum þeirra og kytrum. þessar villiskepnur
gætu þó orðið engu óskæðari fyrir vora öld, enn Húnar og Van-
dalar voru fyrir siðuðu þjóðirnar á fyrri tímum.
Hvernig ójafnaðarástandið sje undir komið, og itvernig
því megi í annað horf víkja, það er höfuðefni þessa rits og
fleiri eptir Henry George. það er gjörræði eigingirninnar, sem
ávallt hefir mestu valdið um ójöfnuðinn, og ofríki auðsins, sem
hefir haft mest ófrelsi i för með sjer. Hann minnir títt á orð
Krits um auðæfin og hvað þeim fylgi. Hann segir, að það
sje undir mönnum sjálfum komið að bæta ójafnaðarbrestina.
þeir verði að bæta ráð sjálfra sín, takmarka eigingirnina og
reisa stíflur við ofrikisflóði auðlegðarinnar. Siðferðislega heil-
ræðið endurtekur hann í niðurlagi ritsins, þar sem hann kemst
svo að orði: «Mazzini sagði með rjettu, að menninir yrðu að
fylkja sjer undir merki skyldunnar og ekki eigingirninnar, ef
') Hann minntist á einum stað á dansveizlu hjá ríkismanninum milda,
Wanderbilt, sem lýst var a mörgum dálkum eins Newyorkarbiaðsins.
J>ar var talað um skraut Uvenfólksins, djásn þeirra og dýrindi, um
rósavendina dýru, um allar krásirnar og vínin. Nú vildi svo til, að
i sama blaðinu stóð frásögn af öðrum atburði sömu nóttina, sem
minnti á annað enn munaðardýrð og gleði. Eigi langt frá höll
Wanderbilts er lögregluskáli, þar sem 39 mannskepnur — meðal
þeirra 18 kvenmenn — leituðu sjer næturstaðar í kuldanum þá nótt
sökum húsnæðisleysis. Daginn á eptir tók þó ekki betra við. Allir
færðir — konurnar grátandi — fyrir dóm og þaðan til varðhalds.