Skírnir - 01.04.1908, Side 13

Konráð Gíslason.
109
nerna svo sjálfgefið, eftir eldri tizku, að ungi pilturinn
þéraði móðurbróður sinn.
Alt kemur niður á einum stað um það, að viljinn og
framkvæmdar-krafturinn í þeim Fjölnismönnum var mest-
ur og rétt allur þar sem Tómas var Sæmundsson. Páll
gamli á þar eigi annað orð yfir um Tómas, en að hann
var »ólmur maður«. Þetta skilst nú alt, er bréf hans eru
kunn, en miklu síður áður. Og því var það að Indriði
spurði einu sinni frænda sinn : »Var nú Tómas Sæmunds-
son mikill maðar?« Konráð þagði um stund, og fast kvað
hann að svarinu: »Heldur þótti okkur nú það«.
Litt voru sóttir háskólafyrirlestrar Konráðs, og segir
dr. Björn í æfisögunni, að hann hafi heldur bandað lönd-
um frá, þeir græddu eigi á þeim. En hvað einmanaleg-
ust var þó æfi Konráðs árin 4—5 hin efstu, er hann hafði
látið af embætti. Guðmundur Þorláksson var þá mest hjá
honum og yfir honum i banalegunni.
Þegar kona Konráðs dó 1877 vissu fæstir landar af
því, að minsta kosti veit eg ekki um almenna hluttöku
þeirra við jarðarförina. Þegar Konráð var látinn, þá var
efnt til veglegrar hluttöku við hans útför, og listinn kom
fyrir augun á íslenzkum stórkaupmanni. Það stóð ekki á
risnu og örlæti hjá þeim manni, en hann las og las:
»Konráð Gíslason! — Hvaða maður var það?«
Ekki var kyn, þótt Konráð væri gleymdur heima á
Islandi, eftir 60 ára útlegð.
Nú rís hann upp í huga þjóðarinnar, og fær sitt aldar-
afmæli. Hann er einn af viðreisnarmönnum íslenzks þjóð-
ernis, einn af mönnunum þeim, er fæddust upp úr dýpstu
niðurlægingunni.
Þ. fí.