Skírnir - 01.01.1912, Side 55

Lifsskoðun Stepháns G. Stephánssonar.
55
inn er máttlaus og úrræðalaus, til sjálfsdáða. Þessi mannfélags-
skipun er gildra, sem almenningur gengur í,
„launsnaran i lokabandi11,
segir skáldiÖ.
Díkónissa ber sviða í sál sinni og vonleysi í augum. Sviða
hennar og sálarkvöl leggur fyrir brjóst skáldsins og brennir það
um hjartað.
Kvæðið um Díkónissu er þrungið af ádeiluartda Stepháns, sem
hann hefir magnað móti mannfólagsskipun og kirkju, og grípur
hann þó í þá strengi oft og víða á öðrum stöðum. Skoðanir hans
■eiga sér ítök víða og koma þær fram í ymsum kvæðum, sem virð-
ast, eftir fyrirsögnum sínum, óskyld ádeiluefnum.
Nú er að minnast á ráðin, sem hann kveður um, eða drepur
á, til þess að efla manngildið og reisa alþýðuna á fætur.
Þess er áður getið, hvað Stephán kallar sannleik: lífið í
framför. — Hann nefrtir trúna sjaldan, og þegar hann nefnir
■hana, getur hann um hana eins og jarðneska tilfinningu.
Hagnaðslaust að vilja vel,
verður hreinust trúin,
•segir Stephán. Það er trúarjátning hans.
Hann telur guðfræðina gamla og úrelta kreddu. Breytnin rfð-
ur allan baggamuninn og innræti maunsins. Munnurinn mælir af
gnægð hjartans, og limirnir dansa eftir höfðinu. Ef störfin eru
drengileg, þá eru innviðirnir góðir. Hann metur manninn eftir
því, sem hann vinnur mikið til gagns af drengskaparstörfum:
Ef þig fýsir fúlksins að
farsæld nokkuð hlynna,
legðu hraðast hiind á það,
heitust hæn er vinna.
Hann á ekki við það, að maðurinn vinni eitthvert dægradvalar
föndurverk. Hann á við hitt: að neyta kraftanna af alefli, til
gagnsmuna og sigurs góðu málefni:
Manndóm hæfir loft og láð
lífvænt, snævi hlandið;
þar sem æfist itrust dáð,
er manns gæfulandið.
Hann segir ennfremur:
(ieta svörð á grjóti fest
graslaus hörð með eikum,
lif og jörð þeim blessast hest
hætt i örðugleikum.