Skírnir - 01.01.1912, Qupperneq 56

56 Lifsskoðun Stepháns G. Stephánssonar.
Það er furða, hve lítil orsök er til sumra kvæða Stepháns,
Kvæðið:
„Lyng frá auðum æskustöðvnm“
er til sanninda um það. Granni minn, Sigurður í Garði, fór um
vortíma fram á Mjóadal; hann er fram af Bárðardal og er nú í
eyði. Þar var Stephán á unglingsaldri sínum að heimilisfangi, og
þaðan er húsfreyja hans, ef eg man rétt. Sigurður greip upp
beitilyngskló í dalnum, og sendi lyngtætluna vestur að Klettafjöll-
um, og skyldi hún verða gróðursett þar í Bragalundi. Klóin kom
vestur, þegar vetur var genginn í garð. Og þá yrkir Stephán
kvæðið og er vetrarbragur á vísunum, en skáldskaparbragð er að
þessu og er kvæðið stirt og stórskorið.
Er miðsvetrar snjóþögn að sveit hafði sett
með svefnfjötra úr langnætti undna,
en fjölkvæður lækur og flaumur við klett
lá frosinn með tunguna bundna,
og lagstur var hugur i harðinda kör,
en hendingar kólnaðar gödduðu’ á vör.
Þá kom beitilyngsklóin, o. s. frv.
Eg get ekki stilt mig um að geta þess hór, þótt það komi
ekki málinu við beinlínis, að lítil von er til þess, að íslenzku skáld-
in syngi sól og sumar inn í hugskot þjóðarinnar, meðan högum
þeirra er þannig háttað, að þau hafa engan tfma til að yrkja nema
um hávetur, og helzt þegar illvært er úti fyrir óveðrum. Upp-
hafið á þessu kvæði ber vott um það. Þessi orð eru fögur að vísu,
snjóþögn og svefnfjötrar eru stórfögur orð. En þau eru fögur á
þann hátt, sem ískrystallar eru fagrir. Þetta eru frostrósir feigðar-
kulda, harmahlátrar og helblómstur. Meðau skáldin eru svo að
segja stafkarlar í hálmi í höll Snæs konungs, geta þau naumast
miðlað náungum sínum birtu og hlýindum.
Þetta var nú útúrdúr. En um kvæðið sjálft er það að segja,
að það felur í sér framtíðarvon skáldsins um ókominn gróanda og
framfaraviðgang, þegar auðnirnar, sem nú blása upp, taka til að
hyldgast og gróa.
Þá byggir upp einyrkinn eyðilönd sin
og erfðaféð berst svo frá honum;
og það verður fjarlægðar fegurðarsýn
og farsæla hrept og í vonum.
Því ættjarðarframför er eilífðin hans
og ódauðleiksvonin í dáðgróðri lands.
Með þessu móti geta allir menn orðið sáluhólpnir, eignast ei-