Skírnir - 01.01.1912, Síða 62

62
Lífsskoðun Stepháns Gr. Stephánssonar.
Þetta er kenning heimspekinga og fræðimanna, stórfengleg og vits-
munaleg kenning, en kaldrifjuð og gleðilaus þorra rnanna. Það er
eðlilegt, að sá maður, sem lítur þannig á tilveruna, tekur dauð-
anum rólegar
„i daglegu fötunum hremt“.
Eina spurningu mundi eg leggja fyrir höfundinn, ef eg næði
ta!i hans. Eg mundi spyrja hatin, hvort þessi ódauðleika lífsskoð-
un fullnægði honum. Og eg mundi spyrja hann, hvort honum
þyki það líklegt, að frumleiki svo mikill, sem hann er gæddur,
fari að forgörðum, deyi út og detti tiiður í lognsæ og ládeyðu
allsherjar lífsins, sem er þó ekki einkennilegra líf en svo, að dómi
höfundarins, að í því er
„sjálfur dauðinn þáttur einn“.
Hann mundi svara spurningu minni á þá leið, að undan þeitn
örlagadómi só ónytt að kvarta ; það tjái ekki að deiia við dómar-
ann — fastskorðað lögmái náttúrunnar.
Hann mundi hafa nóg svör á hraðbergi. En eg get einnig
hugsað mér ýmsar spurningar.
Ein spurningin er á þessa leið :
Hvers vegna skyldi sú regla vera sett, að öllnm einstaklingum
er gefinn einkennaft umleiki í vöggugjöf, og hantt vex altaf og skyr-
ist með aldrinum ? Því er þessu þannig háttað, ef sérkennileikan-
um er ætlað að þurkast burt í dauðanum og hverfa að eilífu?
Sórkennileiki skáldsins getur að vísu lifað um ár og aldir, ef
það er afburðavel gefið, svo að það lifi á vörum þjóðanna og f
bókmentunum. Það er líf útaf fyrir sig. En sá stígur er mjór
og brattur og fáir eru þeir og munu jafnan verða, sem komast
hann. Margir menn eru viðlíka einkennilegir og frumlegir í háttum
og á sína vísu, sem Stephán G. Stephánsson er á sinn hátt. En
þeir menn deyja út að einkennum, af því að þeir eiga þess eng-
an kost að lifa í heildinni. Starfssvið þeirra er svo lítið og þannig
lagað, að þeir hljóta að hverfa. Hvað verður af frumleikaeinkenn-
um þeirra? Til hvers vóru þau sköpuð?
Lífsskoðun höfundarins, þessi hluti hennar, varpar að vísu all-
miklu ljósi yfir sjónarsvið lífsins. En það ijós er þó kalt og því-
líkt sem tunglsljós væri eða þá gerviljós.
En þó að lífsskoðun Stepháns fullnægi ekki hjartalöngun al-
mennings, nó svali einstaklings þránni, þeirri þrá, sem óskar sér
framhaldstilveru í sjálfstæðu' lífi um aldir alda, þá á þessi heim-