Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Síða 69

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Síða 69
SKILDAHÚFA 73 silfri, sem kom í hlut Jóns Þorlákssonar, síðar sýslumanns í Beru- nesi. Er húfunni svo Iýst í skiptagerðinni: „skylldahufa med þremur VyraVirkiss skiolldum, hinum sliettum og þunnum hleypt uppa . . .“1S Þá er talin skildahúfa í skrá frá árinu 1674 um þá muni Margrétar Halldórsdóttur, frúar Brvnjólfs biskups Sveinssonar í Skálholti, er bræður hennar, Benedikt og Hallgrímur, fengu eftir hana látna. Erfði Hallgrímur meðal annars „Skylda húfu“ virta á þrjú og hálft hundrað. Var húfan tal'in fyrst í skránni um kvensilfur, sem hann fékk, en þeir bræður erfðu hvor um sig tuttugu og eitt hundráð í silfri og átta hundruð í fatnaði eftir systur sína.19 Þriðja heim- ildin er ekki um ákveðna húfu. f 2. erindi vikivakakvæðis í kvæða- bók, sem Magnús Jónsson digri í Vigur átti og talin er skrifuð að mestu um 1676—1677, er „skillda hufu“ getið: Samin klæðin af silki er, sérlegana vel það fer, skildahúfu á höfði ber, sú hárið flétta kann ... 20 Þykir líklegast, að kvæðið sé ekki eldra en frá um aldamótin 1600,21 en í því greinir meðal annars frá ýmsu kvenskarti: laufaprjónum, koffri, krossi og festi, og silfurlinda, auk skildahúfunnar, sem talin er fyrst. Engar heimildir um skildahúfur eru kunnar frá átjándu öld, að undanskilinni lýsingunni í ferðabók Sveins Pálssonar, sem þegar hefur verið gerð grein fyrir.22 Ekki er getið um skildahúfu í íslenzkum orðasöfnum, svo vitað sé, fyrr en í handriti frá árunum 1830—1840 í Landsbókasafni ís- lands. 23 Er húfan þar raunar nefnd skjaldhúfa („skial'dhúfa") en það heiti þekkist ekki fyrr, ef frá er talin danska orðmyndin skjold- hue, sem Sveinn Pálsson notar, eins og áður getur.24 Auk þess er aðeins vitað um orðið skjaldhúfa á einum stað öðrum, og er það dæmi heldur yngra en orðasafnið, en það er í grein árið 1857 um kvenbúninga á íslandi eftir Sigur'ð Guðmundsson málara.25 Skýring orðsins í orðasafninu er á latínu, en hljóðar svo í lauslegri þýðingu: „tvöfaldur dúkur með leggingum, kringlóttur með litlu opi, en í gegn- um það er broddinum á faldinum stungið, og skreytt með margvís- legum plötum úr silfri þeim megin, sem að enninu snýr, en á partin- um, sem snýr að hnakkanum, er í miðju kringlótt, stór plata. Ríkar brúðir nota þess konar skraut á brúðkaupsdegi sínum, en þessi siður er nú næstum af lagður hjá oss.“26
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.