Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Qupperneq 29

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Qupperneq 29
BJARNAGARÐUR 33 Lundarkirkja og besta bú berst í vatnaróti. Hvar er sóknin hennar nú hulin aur og grjóti? Byggð á Landbrotshrauni — Elstu heimildir um byggð í Landbroti og einnig þær elstu, er nefna Landbrot með nafni, eru máldagi fyrir kristbú á Dalbæ eystri með landi í Hraungerði og máldagi fyrir kristbú á grannbýlinu Uppsöl- um.48 Líklegt má telja, að Hraungerði sé nafn á býli nærri Dalbæ, sem komið hafi verið i eyði, er máldaginn var skráður. í máldaganum fyrir kristbúið að Uppsölum eru nefndir ,,átta tigir mels í hatuninga mel“ og bendir þetta til þess, að býlið Hátún hafi þá einnig verið til komið. Sem sagt, fjögur býli eldri en skráning ofangreindra máldaga, sem Jón Sigurðsson, er sá um útgáfu fyrsta bindis fornbréfasafnsins, taldi skráða um 1150. Jón taldi einnig, að sá Guðini, sem skv. máldaganum gaf þessi kristbú, væri sá Guðini með viður- nefninu „hinn góði“, er í Jóns sögu Gunnlaugs munks er kallaður „heilagur maður“ og hafi gjöf hans verið stofnuð ,,um 1070 eða jafnvel fyrr“.49 Þetta er þó ekki öruggt og raunar ekki heldur ársetning máldaganna, en þeir bera þó með sér, að vera ærið gamlir. Öruggt er, að býlið Tunga var setið fyrir miðja 13. öld, því þess er getið í sambandi við atburði árið 1249, sem síðar verður að vikið. Ekki er vitað um legu Hraungerðis, en hin býlin fjögur, sem hér hafa verið nefnd, hafa, svo lengi sem vitað er til, verið uppi á jaðri Landbrots- hraunsins og engin sjáanleg merki þess að þau hafi nokkru sinni verið utan við hraunið. Ofangreindar upplýsingar vekja til umhugsunar um aldur Landbrots- hraunsins, sem er hluti þeirra víðáttumiklu hrauna, er upptök eiga i Eldgjá. Jón Steingrímsson mun vera sá fyrsti, er víkur að aldri Landbrotshrauns og telur það yngra en landnám.50 Sá er þetta ritar taldi það í eina tið vera frá um 700 e.Kr.51 Jón Jónsson, jarðfræðingur, telur það um 5200 ára.52 Gjósku- lagarannsóknir Guðrúnar Larsen53 hafa nú fært sönnur á þá skoðun Þorvalds Thoroddsens, er fyrstur kannaði Eldgjá,54 að Landbrotshraunið sé frá fyrri hluta 10. aldar. Byggir Guðrún aðallega á jarðvegssniðum nærri Ytri-Dalbæ, þar sem tota úr Landbrotshrauninu hefur ekið þykkum moldarjarðvegi saman í fellingar, sem eru yngri en landnámslagið svokallaða, en það er frá um 900. Svipaðar fellingar og við Dalbæ er raunar einnig að sjá framan við Landbrots- hraunið í norðurbakka svonefndrar Rásar, vestur af rústum þess bæjar að Hólmi, sem fluttur var vegna Skaftárelda. Smiðshöggið á ákvarðanirnar á aldri Landbrotshrauns hefur nú verið rekið af dönskum eðlisfræðingi, C.U. Hammer. Hann hefur unnið vísindalegt afrek, er varðar okkur íslendinga
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.