Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Qupperneq 96

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Qupperneq 96
100 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS syni. Eftir nákvæma rannsókn og samanburð við hluti af flokki 1 og 2 fannst okkur varla efi á að verkið væri frá hvorugri þeirri hendi. Niðurstaðan verður þá sú að fjölin byggir ekki brú milli flokkanna í þeim skilningi að unnt sé að eigna þá einum og sama listamanni. Þvert á móti virð- ist hún sýna að hér séu þrír menn á ferðinni. 1) Höfundur flokks 1, smá- skurður með að nokkru leyti rokokóættuðum mannamyndum, en jurtaskreyti sem aðeins óverulega hefur svip af evrópsku rokokkó og stendur nær renessans og barokk. 2) Höfundur flokks 2, sem sýnir mjög persónulega sam- bræðslu efnisatriða frá régence, blómabarokki og akantusbarokki, en ekki nema lítil áhrif frá rokokkó. Allar líkur mæla með því að þessi listamaður hafi verið hinn þekkti ,,bíldhöggvari“ Hallgrímur Jónsson. 3) Tréskerinn eða bíldhöggvarinn sem vann fyrir Ólaf Stefánsson amtmann þegar hann lét reisa og skreyta torfkirkju II í Hólum í Eyjafirði. Það listaverk hans sem við þekkjum er með básúnuenglum og jurtaskreyti sem ber svip af barokkstílnum. Þessi þrískipting gæti í rauninni bent til þess að tréskurðarhefðin á Norður- landi á ofanverðri 18. öld hafi verið auðugri en maður ef til vill hefur haldið.15 Óskandi væri að þessi greining milli þriggja mismunandi skurðhanda eða list- rænna persónuleika í tréskurði gæti orðið fyrsta skrefið á þeirri leið að bera endanleg kennsl á listamennina. Hver veit nema einstakt langminni íslendinga og mikil persónusöguleg þekking þeirra varpi að lokum alskæru ljósi á þetta. Kristján Eldjárn þýddi TILVITNANIR 1 Planteornamentikken i islandsk treskurd I-II, Kobenhavn 1967. Einkum I, bls. 98, 111-112. 2 Hörður Ágústsson: Fornir húsaviðir í Hólum. Árbók 1978, bls. 5-66. 3 Þriðja verki sem hér er til sýnis verðum við að sleppa í þessu sambandi. Það er fínlegt skreyti sem hefur getað verið toppstykki. Á því er engilshöfuð í miðju og skrautverk með blómum og ávöxtum til beggja hliða. Það virðist lítið eiga skylt við flokkana tvo. I samanburði við flokk 2 er sérstaklega engilshöfuðið of fínlegt og nákvæmlega skorið. 4 Áður nákvæmlega lýst í Árbók 1957-1958, bls. 24-25. 5 Öðrum kistlinum (6. mynd) er nákvæmlega lýst í Árbók 1961, bls. 119-120. 6 „Auðséð er, að hér er verið að fylgja höfðingja á hest, og drekka hestaskálina, sem kölluð var“, segir Sigurður Vigfússon (1878) um myndefnið á kistlinum Þjms. 901, 8. mynd. (Skýrsla um Forngripasafn íslands II, 1, Reykjavík 1881, bls. 30.) Búningi mannanna lýsir hann á þessa leið: „Maðurinn á hestinum ... er í dökkrauðum rokk, og er röð af hnöppum niðureptir barminum ofan úr; innan undir er hann í nokkurs konar hárauðu vesti síðu, með hnapparöð á barminum; ekki verður séð, hvort hann er í háum stígvélum eða með hæla-háa skó; ... Maðurinn, sem stendur undir laufinu á móti, hefir sama búnað, nema hann er i hárauðum rokk, í grænu vesti undir og gulum brókum." 7 Um kvenbúninginn á kistlinum Þjms. 901, 8. mynd, segir Sigurður Vigfússon á sama stað:
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.