Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Page 126

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Page 126
130 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS beinasafnið gefi betri heildarmynd af íbúum hlutaðeigandi staða, þá eru Skeljastaðabeinin margfalt meiri hluti Þjórsdæla hinna fornu þann skamma tíma sem grafreitur þeirra var við lýði, heldur en Jórvíkurbeinin af íbúum borgarinnar þær 6 aldir, sem áætlað er að kirkjugarður St. Helen-on-the- Walls hafi verið notaður. Burtséð frá þeim vafa um ágæti þessa úrtaks, sem skapast af því að margir kirkjugarðar voru samtímis í York og af því að hún skiptir á umræddu tímabili oft all-harkalega um stjórnendur. Ennfremur láta greinarhöfundar að því liggja að ég hafi áætlað dánartölu Þjórsdæla út frá beinunum. Hvað það snertir var ég í sömu aðstöðu og rann- sakendur Jórvikurbeinanna, og báðir komust við að sömu niðurstöðu, nefni- lega að beinagrindur barna á fyrsta ári væru svo fáar (7% af Skeljastaða-og 3,2% af Jórvíkurbeinum), að auðsýnt væri að það væri víðsfjarri ungbarna- dauða á þeim tíma og þessvegna vonlaust að reikna út dánartölu íbúanna af beinunum. En sennilega mun það svífa óljóst fyrir hugskoti höfunda, að dánartala kemur við sögu í greininni í Forntida gárdar, við tilraun til að áætla stærð sóknarinnar er átti gröft að Skeljastöðum. Það er gert með hliðsjón af dánartölum frá fyrri hluta 19. aldar meðan ungbarnadauði var enn óskap- legur, og gengið út frá að hlutfall milli látinna yngri og eldri en tvítugra hafi verið líkt þá og meðal Þjórsdæla. Ennfremur er gengið út frá því að bein eldri manna en tvitugra gefi nokkurnveginn upprunalega mynd af fjölda þeirra í garðinum og að með hækkun tölu þeirra í 70 sé séð fyrir vanhöldum af völd- um eyðingar. Út frá þeim fjölda látinna, eldri en tvítugra, og áætlaðri dánar- tíðni þeirra 19%, fundinni með hliðsjón af breytingu á dánartíðni eldri en 20 ára á tímabilinu 1834-1930, hef ég svo reiknað út fjölda sóknarmanna sam- kvæmt þeim tveim skoðunum er þá ríktu um eyðingu Þjórsárdals, Ólafs Lárussonar að dalurinn hafi lagst í eyði á 11. öld og Jóns Espólíns, Þorvalds Thoroddsens o.fl. að það hafi orðið á fyrri helmingi 14. aldar. Það ætti svo að vera óþarft að taka það fram að niðurstaðan var ótvíræð í vil fyrra álitinu, ef ekki væri hin spaugilega tilvitnun höfunda til „Þórarinsson, 1950“ um eyð- ingu Þjórsárdals. Hversvegna vísa þeir ekki til ritgerðar hans i Forntida gárdar? Hún gæti opnað augu þeirra fyrir hættu, sem getur skapast, þegar samstarfsaðilar beita hvor sinni rannsóknartækni án þess að gera sér nægilega grein fyrir takmörkunum aðferða hvors annars, en það, ásamt sambandsleysi milli aðila af völdum stríðsins, varð orsök að þeim hörmulega tímatalsruglingi sem ríkti í sambandi við eyðingu Þjórsárdals í Forntida gárdar. Það ber talsvert á sambandsleysi höfunda við íslenskar heimildir, eins og þeim hafi gleymst að úrgangurinn varð til við íslenskar aðstæður. Þannig er það lítið upplýsandi um hvaða jurta var neytt hér, að vísa til „Usher 1974“. Þar væru Grasnytjar Björns Halldórssonar betur við hæfi, og að nota Eras- mus að heimild um sóðaskap er lítt skiljanlegt, slík ofgnótt íslenskra heimilda
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.