Lögrétta - 01.03.1932, Blaðsíða 86

283
LÖGRJE TTA
284
landið alt gert að einu kjördæmi. Það er
varatillaga Alþýðuflokksins, stóru kjör-
dæmin, sem allir stjórnmálaflokkarnir ættu
að geta fallist á. Núverandí kjördæmaskift-
ing hjer er orðin vanskapnaður, sem enginn
ætti að mæla með, að haldið yrði fram-
vegis.
JÓN H. ÞORBERGSSON bóndi á Laxa-
mýri í Þingeyjarsýslu, sem er þjóðkunnur
maður fyrir dugnað og atorku, gaf í vor út
athugaverðan ritling um stjórnmálaástand-
ið í landinu nú ásamt bendingum til þess,
hvernig koma mætti því í betra horf. Hon-
um finst, eins og fleirum, að flokkadeil-
urnar á stjórnmálasviðinu sjeu orðnar
plága, sem eitri hugsunarhátt manna og
spilli hagkvæmu samstarfi milli manna,
eigi aðeins á Alþingi, heldur einnig innan
bæjarfjelaga og sveitafjelaga. Til að bæta
úr þessu vill hann mynda nýjan flokk, sem
hann nefnir „þjóðstjómarflokk", og fá inn
í hann alla þá, sem meta þjóðræði meira
en flokksræði, og endar ritlinginn með
„drögum að stefnuskrá“ fyrir slíkan flokk.
Það er margt rjett athugað í ritlingnum,
og vel má það vera, að nýr stjórnmála-
flokkur gæti í bráðina haft góð áhrif í þá
átt, að bæla niður það hatur og þá úlfúð,
sem nú á sjer stað milli flokkanna og á
miklu fremur rætur í persónulegu hatri og
valdastreytu milli einstakra manna en í
andstæðum eða ósamrímanlegum skoðunum
á almennum málum. Ef sá nýi flokkur, sem
J. H. Þ. hugsar sjer að upp rísi, gæti kveð-
ið þetta niður, þó ekki væri nema um
stundarsakir, þá verður því ekki neitað, að
hann hefði þarflegt hlutverk af hendi að
leysa.
LANDSBÓKASAFNIÐ. — Ritaukaskrá
safnsins fyrir 1931 er nýkomin. Landsbóka-
safnið er svo merkileg stofnun, að rjett er
að almenningur veiti starfi þess meiri at-
hygli en gert er. Það á nú um 130 þúsund
bindi prentaðra bóka og rúmlega 8 þús.
handrit og eykst árlega um ca. tvö þúsund
bindi og fær flest þeirra gefins. Bókakaup-
in eru ekki sjerlega mikil, því að safninu
er fengið alt of lítið fje til þeirra. Það sjest
því miður ekki nákvæmlega í ritauka-
skránni hversu mikið, eða hvað keypt hef-
ur verið. En einn augljós galli sjest þó á
bókakaupunum. Safnið kaupir tiltölulega
mest af ódýrum smábókum um ýmisleg
efni, en minna af stærri og merkari bóka-
nýjungum. Þessu veldur sjálfsagt hvorki
vanþekking nje viljaleysi, heldur fjárskort-
urinn. Ódýru bækurnar geta einstakir bóka-
menn helst keypt sjálfir, en nýju bækurnar
í hverri fræðigrein fyrir sig, einmitt þær,
sem oftast er mestur slægur í, eru oft svo
dýrar, að einstaklingarnir hafa ekki efni á
því að kaupa af þeim neitt sem nemur,
með þeim kjörum, sem flestir fræðimenn
og bókamenn eiga hjer að að búa. Það væru
því helst slíkar bækur, sem opinbert bóka-
safn ætti að reyna að útvega þeim, sem
þess þarfnast. Landsbókasafnið ætti fyrst
og fremst að vera fræðistofnun, rannsókn-
armiðstöð þeirra manna, sem þurfa eða vilja
fylgjast með í nýjungum bókmenntanna,
eða fást við einhverskonar fræðistörf, auk
þess sem safnið á að varðveita frá glötun og
geyma íslenska bókafjársjóði. Landsbóka-
safnið er nú langt frá því að vera slík fræða-
stofnun. Það er að mestu leyti útlánssafn
fyrir skemtilestur og unglingalesstofa og er
það að vísu ekki lastandi út af fyrir sig,
og það sem það nær. Þetta sjest á því, að
64,7% allra útlána eru skáldskaparrit og
fjórðungur þeirra rita, sem ijeð eru á lestr-
arsal eru líka skáldskaparrit og mestur hluti
annara lánsbóka þar eru skólabækur fram-
haldsskólanna. Næst á eftir skáldskap er
sagnfræði mest lesin (19,1%), en aðrar
fræðigreinar miklu minna. Trúarbrögð t. d.
1,2%, fjelagsfræði allskonar (hagfræði, lög-
fræði, stjórnmál, uppeldismál, verslunarmál
o. fl.) aðeins 2,9% og álíka mikið af nátt-
úrufræðum. Alls hafa verið ljeð úr safninu
9794 bindi, (mest í nóvember til febrúar)
og lántakendur um 685, en í lestrarsalnum
var 16121 lesanda ljeð rúmlega 16 þús.
bindi, mest skáldskapur, sagnfræði, mál-
fræði og rit alm. efnis. Það er eftirtektar-
vert, að ritauki safnsins er ekki í samræmi
við lesturinn og útlánin, enda þarf ekki á-
valt svo að vera. En þetta er fróðlegt til
athugunar af því að það sýnir bókakaupa-