Lögrétta - 01.03.1932, Blaðsíða 63

237
L ÖGRJETTA
238
BÚNAÐARBÁLKUR_______________
------- LÖGRJETTU
/
/Pveítur
I.
Allmjög virðast sumir búnaðarráðunaut-
ar vorir fordæma áveitufyrirtæki þau, sem
gerð hafa verið hin síðustu ár. Má þá eink-
um vitna í ritgerð eftir Ólaf Jónsson, sem
hann nefnir Sáðsljettur. Er þar rjettilega
bent á, að bændur þurfi að rækta vel, og
að sáðsljettan sje sú fullkomnasta túnrækt-
un sem nú þekkist. En þeirrar óafsakan-
legu þröngsýni gætir þar, að greinarhöf-
undur telur að vjer íslendingar höfum kast-
að miljónum króna út í áveitufyrirtæki,
sem sjeu einskisvirði. Nú er það rjettast að
viðhafa þau orð einungis, sem hægt er að
standa við. Miljónir er allstórt orð, en vjer
segjum að því miður höfum vjer Islending-
ar ekki verið svo efnum búnir, að leggja
fram svo miljónum skipti til áveitufyrir-
tækja. Líklega er það fje orðið eitthvað
yfir 2 miljónir, sem farið hefur til áveita,
en það er best að taka það strax fram, að
um helmingur þeirrar upphæðar hefur farið
til framræslu á áveitulöndunum. Staðhæf-
ingin er því mjög vanhugsuð, frá hvaða
hlið sem hún er skoðuð. — I sama streng
virðist Árni G. Eylands taka í grein í Bún-
aðarritinu, er nefnist Ræktunarmál, nema
hvað staðhæfingarnar virðast þar ennþá
fráleitari. Þessar staðhæfingar áður-
greindra greinarhöfunda gera það að verk-
um, að greinar þeirra, sem aðallega fjalla
um túnræktun, þýðingu hennar og nauð-
syn, missa marks. Því að, hvað sem hvaða
ráðunautur, sem er, segir, kemur bændum
ekki til hugar, að hætta að nytja sínar góðu
vjeltæku áveitur og flæðilönd. Þeim er það
fyllilega ljóst, að þær óbeinlínis lyfta undir
meiri túnræktarframkvæmdir, vegna auk-
innar áburðarframleiðslu. Þær eru því
máttur til aukinna framkvæmda í túnrækt,
en ekki hamla á þeim.
II.
Flóaáveitan er það áveitufyrirtækið, sem
mest hefur verið undirbúið, mest um rætt
og mest hefur kostað. Talið er að hún hafi
kostað 1.5 milj. krónur. Var hún gerð að
mestu á lággengistímum og fór því allmjög
fram úr áætlun. En hvað hefur verið unnið
fyrir þetta fje? Hvaða vegsummerki sjást?
Það hefur verið grafinn aðfærsluskurður
úr Hvítá, stórfenglegt mannvirki — sem
flytur gróanda vatn yfir hið stærsta sam-
fellda landsvæði, sem ræktanlegt er hjer á
landi; það hafa verið gerðir áveitu-þurk-
skurðir um landið og flóðgarðar á því. Og
það sem hlýtur alt af að hafa varanlegt
gildi, er það að kerfisbundin framræsla
hefur verið gerð á landinu, landi sem var
lítils virði vegna bleytu og jarðsúrs. Hjer
er því að ræða um hina stórfeldustu fram-
læslu hjer á landi, framræslu, sem er sam-
einuð tún- og engjaframræsla. Gera má ráð
fyrir að um 11000—12000 ha. geti orðið
vjeltæk áveitulönd og hátt upp í það ann-
að eins tún og önnur sáðlendi. Og ekki má
gleyma því að byrjað er að leggja aðalvegi
um landið, svo að það notist til ræktunar,
og auk þess hefur verið bygt nýtísku
mjólkurbú fyrir svæðið til þess að koma af-
urðunum í verð. — Samkvæmt skýrslu í
útvarpinu frá Degi Brynjólfssyni á Gaul-
verjabæ, virðist útlitið með sprettu hið
besta. Jarðvegurinn er frjór, margra alda
köfnunarefnisforði liggur ónotaður í mýr-
unum, en losnar og verður jurtunum að
notum fyrir steinefnafrj ómagn áveituvatns-
ins. Af þeim forða er óhætt að taka, hann
tæmist ekki á áratug'um — en lengra meg-
um vjer skammsýnir menn tæplega hugsa
fram í tímann. — Eitthvað svipaða sögu
er að segja um önnur áveitufyrirtæki, þ.
e. a. s., ef þess hefur verið gætt, að at-
huga hvort vatnið er hæft til áveitu.
Nokkrar smááveitur hafa mishepnast,
veg-na ónothæfs vatns.
Þannig liggja þá þessi lönd undirbúin
undir einhæfari eða fjölhæfari ræktun af
núlifandi kynslóð. Og er ekki rjettmætt að
kasta þungum steini að henni fyrir það,
sem hún hefur gert, þótt hún hafi sáð til
meira en ber ávöxt á hennar æfi. Hún hef-
ur sáð fyrir framtíðina, komandi kynslóðir
uppskera.