Lögrétta - 01.03.1932, Blaðsíða 60

231
LÖGRJETTA
232
vilja“. Prófessor Vines, grasafræðingur í
Oxford, svaraði játandi og segir, „að eitt-
hvert upphaf hljóti að vera á hróuninni,
uppspretta nauðsynlegrar orku“. Annar(dr.
Mastermann) segir að þróunin sje óskiljan-
leg án skapara og dýrafræðingur einn segir,
að það sje augljóst, að enginn þróunar-
sinni geti verið guðleysingi" og sá þriðji
segir, að þróunin sje sífeld opinberun
skapara, og breytingarnar þrotlaus krafta-
verk“. í sambandi við þetta má einnig geta
fimtu spurningarinnar: Álítið þjer að vís-
indin sjeu andstæð hugmyndinni um per-
sónulegan guð, eins og Jesús Kristur kendi
hann?“ 26 svöruðu játandi, 103 neitandi(þ.
e. sögðu, að náttúruvísindin væru ekki and-
stæð guðshugmynd Krists) en 71 svaraði
ekki, eða svaraði óákveðið. Meðal þeirra,
sem álitu að guðshugmyndin geti ekki sam-
rýmst náttúruvísindunum, eru Russel jarl
og Max Planck. Ýmsir segja, að vísindin
geti ekkert um þetta sagt og próf. Wino-
gradsky segir að vísindin, sem fáist ein-
ungis við staðreyndir (certitudes) geti
ekki verið andstæð trúnni, og ættu aldrei
að vera það“ og einn (dr. Stapf) seg-
ir að vísindin sjeu eiginlega aldrei andstæð
neinu, svo að þau geti sagt, að það verði
sífelt rangt.
Næsta spumingin er þessi: Trúið þjer
því, að persónuleiki manna og kvenna sje
til eftir dauða líkama þeirra? Þessari
spurningu svöruðu 47 játandi og 41 neit-
andi en 112 svöruðu ekki eða ekki ákveðið.
Skoðanirnar og skýringarnar á þessu voru
margvíslegar. Lífeðlisfræðingur einn segist
ennþá ekki hafa sjeð neina sönnun fyrir
framhaldslífi, annar neitar því líka, en seg-
ist samt vera við því búinn að sjá, að sjer
hafi skjátlast. Eðlisfræðingur einn neitar
líka persónulegum ódauðleika, en segist á-
líta að persónuleiki manna hverfi í frum-
ástand meðvitundarinnar og hugsar sjer að
það gagntaki alt efni veraldarinnar. „Jeg
get ekkert um þetta vitað, segir stærð-
fræðingur einn, ekki fremur um menn og
konur en um hunda, kindur og orma“.
Efnafræðingur einn segir, að engin sönnun
sje fyrir því, að menn lifi eftir dauðann,
en hann voni að þeir geri það. Prófessor
J. S. Haldane segist ekki trúa því, að menn
lifi eftir dauðann sem einstaklings per-
sónuleikar heldur einungis vegna einingar
sinnar í guði. Lífeðlisfræðingurinn Atkins
segist ekki þekkja neina vísindalega sönn-
un fyrir framhaldslífi, en álíta að það sje
best fvrir menn í lífinu að trúa á það. Einn
(dr. Marshall) vill ekki láta tala um „ann-
að“ líf, því að það geri ráð fyrir því, að
tíminn sje raunverulegur, en það sje hann
líklega ekki, og biblían gefi það í skyn, og
líklegt sje, að líf sje til í öðrum tilveru-
formum en við þekkjum það og óháð tím-
anum.
Loks var spurt um það, hvort vísinda-
fjelagsmennirnir álitu, að hinn mikli þroski
vísindalegrar hugsunar sje trúnni til stuðn-
ings. Þessu neituðu 27 svör, 74 játuðu því
og 99 voru óákveðin. Einn (Paul Sabatier)
segir að trú og vísindi sjeu tvennir heimar,
sem ekki ætti að blanda saman. Dr. Robb
segir, að þroski vísindanna hafi gert mik-
ið til þess að sannfæra bæði vísindamenn
og kennimenn um vanþekkingu þeirra og
það sje öllum til góðs. Sumir segja að vís-
indin styðji trúarþelið, en ekki kennisetn-
ingamar, aðrir að vísindin styðji trúna að
því leyti, sem þau hafi eytt efnishyggjunni.
Loks segir einn (Professor Steele efnafræð-
ingur), að nýjustu niðurstöður náttúruvís-
indanna sjeu ekki einungis trúnni til styrkt-
ar, heldur geri það óumflýjanlegt að trúa,
og annar, prófessor Vines, grasafræðingur
í Oxford, segir að niðurstöðum nútímavís-
indanna mætti næstum því lýsa með upp-
hafsorðum Jóhannesar guðspjalls.
Þessi mál, um afstöðu trúar og vísinda,
eru einnig mikið rædd af fleirum en þeim,
sem látið hafa í ljós skoðanir sínar í bók-
inni sem hjer er sagt frá, fyrst og fremst
af kennurum. Afstaða vísinda og trúar í
skólum og uppeldi er vandamál, sem upp-
eldisfræðingar beina nú að vaxandi athygli
og verður skýrt frá þeim umræðum innan
skams í Mentamálabálki Lögrjettu.