Lögrétta - 01.03.1932, Blaðsíða 22

155
LÖGRJETTA
156
unum og' losi því, sem komist hefur á hugs-
unarhátt manna í viðskiftum, og á láns-
traustið.
Lausanne-ráðstefnan var sett í Hðtel
Beau Rivage. Mac Donald var forseti henn-
ar og sátu hann fulltrúar frá 15 þjóðum,
en helstu menn hennar, auk enska forsæt-
isráðherrans, voru M. Herriot, franski for-
sætisráðherrann og Hr. von Papen, þýski
kanslarinn og einnig Mr. Neville Chamber-
lain og Sir John Simon frá Bretum, Signor
Grandi og Signor Mosconi frá ítölum, von
Neurath frá Þjóðverjum, Renkin frá Belgíu
og Yoshide frá Japan. Aðalritari ráðstefn-
unnar var Sir Maurice Hankey.
Ræðurnar, sem fluttar voru opinberlega
á ráðstefnunni, voru flestar fremur al-
menns efnis og orðalagið alment, þótt góð-
ur vilji á því að komast að einhverri nið-
urstöðu væri frá upphafi augljós og þrátt
fyrir alt máske Ijósari en á nokkurri fyrri
ráðstefnu um þessi mál. Aðalstörfin fóru,
eins og venja er til, að sjálfsögðu fram á
einkafundum og af þeim vita menn enn
lítið með vissu. En eftir mikið þóf, og eftir
að horfur höfðu verið á því, að ráðstefnan
ætlaði að fara út um þúfur, tókst loks
samkomulag um miðlun, sem líklega verður
þó í framkvæmdinni til þess að allar stríðs-
skuldir og skaðabótagreiðslur falla niður til
fulls. Þær falla nú niður um óákveðinn
tíma, en Þjóðverjar eiga, þegar úr raknar
kreppunni, að greiða 3 miljarða marka.
Mac Donald sagði í ræðu á ráðstefnunni,
að hún væri haldin í skugga hinnar geig-
vænlegustu kreppu, sem yfir heiminn hefði
gengið á friðartímum og benti á nýja
skýrslu frá fjármálanefnd þjóðaþandalags-
ins um það, að velta heimsverslunarinnar
væri nú ekki hálf á við það, sem hún hefði
verið á fyrsta ársfjórðungi 1929, og að at-
vinnuleysingjum hefði fjölgað um meira en
helming, væru nú 20 til 25 miljónir. Engin
þjóð þolir þetta til lengdar, engin þjóð get-
ur sigrast á þessu einsömul. Erfiðleikarnir
láta ekki undan öðru, en sameiginlegu á-
taki allra þjóða. Væntanlega verða gerðir
Lausanne ráðstefnunnar til þess að greiða
fyrir því að úr rakni og til þess að styrkja
trúna á það, að úr geti raknað, en á því
veltur mikið — á því veltur framtíð fjár-
mála- og viðskiftaskipulags heimsins.
Qusturlönd
Meðan vestrænu þjóðirnar, fyrst og
fremst Evrópumenn, deila um það hvort
eða hvernig þeir eigi að bjargast úr sínu
eigin öngþveiti, meðan ósamkomulag þeirra
og skammsýni þoka þeim nær og nær hruni
valds þeirra og menningar, eru Austur-
landaþjóðirnar að nota sjer neyð þeirra
og sundurþykkju til þess að losna undan
yfirráðum þeirra og koma ár sinni sem
haganlegast fyrir borð í sinni eigin álfu,
þótt þar sje reyndar líka hver höndin upp
á móti annari. Deilur Kínverja og Japana
eru ennþá mjög alvarlegt úrlausnarefni,
þótt minna beri á þeim en áður. Nýja
Mansj úríuríkið, með fyrverandi Kínakeis-
ara sem málamyndastjórnanda, er alveg
á valdi Japana og v'arla annað en yfirvarp
til þess að gera Japönum það auðveldara
seinna meir að innlima landið, en þeir eiga
þar mikilla hagsmuna að gæta. Þeir hafa
nú tekið til sinna þarfa stórfje af tolltekj-
um, sem Kínverjar eiga að fá og innheimta
(um 15% af öllum slíkum tekjum Kín-
verja). Þær hafa m. a. verið að veði fyrir
erlendum lánum og hafa Bandaríkjamenn
mótmælt þessu í Tokio. En Japanar svara
því einu, að í Mansjúríu sje sjálfstæð
stjórn, sem þeir beri enga ábyrgð á og vísa
til hennar, svo að þessi mál eru enn í ó-
vissu. — Eins er um Indlandsmálin. Wil-
lingdon lávarður hefur barið andstöðuna
gegn Bretum niður með miklu meiri hörku,
en fyrri landsstjórinn gerði, en ólgan er
mikil undir niðri. Það er auðvitað óvíst og
ekki líklegt, að þessi aðferð verði til þess
að greiða fyrir úrlausn deilumálanna, en
Bretar ætla ekki að reyna að brjóta Ind-
verja á bak aftur, heldur ætla þeir enn að
semja við þá og hafa að vísu til þess all-
góða aðstöðu, vegna reynslu sinnar og
stjórnvitsku og sundurlyndis hinna. En
erfiðleikarnir eru líka miklir, því að þeir
þurfa að taka tillit til margra hagsmuna,
innlendu þjóðhöfðingjanna, fjandskapar