Eimreiðin - 01.05.1901, Side 49

129
ritstjórann, og er það mjög vel við eigandi, að byija þennan árgang
með því, að minnast þessa merkilega atburðar í sögu þjóðar vorrar.
Fyrst er vikið að kristnitökunni sjálfri. það er drepið á undirbúning
hennar, baráttuna, sem henni var samfara, og hin góðu áhrif, sem hún
hafði í för með sér. Hinum fyrsta kristindómi þjóðar vorrar er svo
lýst í fáum orðum. Sú lýsing er, að vorri ætlan, helzt til of glæsileg.
Að minsta kosti yrði hin mikla kristindómshnignun á Sturlungaöldinni
næsta torskilin, væri sú lýsing með öllu rétt. Enda er og ekkert gert til
að skýra þessa kristindómshnignun, þar sem minst er á Sturlungaöldina.
Sú spurning er aðeins borin fram: »Hvernig stendur á því, að þessar
ógurlegu hamfarir, brennur og blóðsúthellingar verða ekki svo lítilli þjóð
að bana?« En henni er svarað á þann hátt, að það hafi meðfram
verið kristindóminum að þakka, og er það óefað rétt athugað.
Kristnisaga þjóðar vorrar er svo rakin í fáum orðum alt til vorra
daga. það er minst á skynsemistrú 18. aldarinnar, og sagt um hana,
að hún sé fyrir löngu orðin úrelt og hlægileg. þetta finst oss ekki með
öllu rétt. Skynsemistrú er ennþá ríkjandi meðal margra íslendinga,
bæði hér og heima, þótt hún komi kannske fram á dálítið annan hátt,
en hin forna skynsemistrú.
Að síðustu er sú von látin í ljósi, að vér á hinni nýju öld munum
ganga inn í heitara og hlýrra kirkjulegt loftslag. Ættu allir, sem unna
kirkju og kristindómi, að styðja að því, að þessi von mætti ná sem
mestri uppfylling á tuttugustu öldinni.
því næst koma »Mótsagnir«, fyrirlestur eftir séra Jón Bjarnason.
Fyrst í fyrirlestri þessum er drepið á mótsagnir þær, sem menn bæði
að fornu og nýju hafa viljað finna í Biblíunni. það er talið ískyggilegt,
að einn af helztu merkisberum kristnu trúarinnar á íslandi, skuli nú á
síðustu tímum hafa tekið í sama strenginn, og talað jafnmikið um
þessar mótsagnir og hann hefir gjört. það er gefið í skyn, að slíkar
mótsagnabendingar hafi ekki komið fram á hentugum tíma. það eru
samt ekki þessar mótsagnir, sem fyrirlesturinn aðallega ræðir um. f>að
eru aðrar miklu merkilegri og stórkostlegri mótsagnir; mótsagnir, sem
ekki að eins liggja í hinum ytra búningi orðanna, sem hinir helgu rit-
höfundar hafa klætt trúarsannindin í, heldur í sjálfu innihaldi opinber-
unarinnar. það er sýnt fram á, hvernig hinar kristilegu trúarhugsanir
eru óskiljanlegar mannlegri skynsemi, og að jafnan verða mótsagnir
fyrir henni, ef árætt er að rekja þær til enda. En jafnframt er leitast
við að sýna fram á, að slíkar hugsunarfræðislegar mótsagnir engan
veginn fá raskað sannleiksgildi kristindómsopinberunarinnar. Er það gjört
með því, að benda á, að þessar mótsagnir séu nákvæmlega samskonar og
þær, sem ávalt verða fyrir mannsandanum, þegar hann vill hugsunar-
fræðislega rannsaka hin ráðandi lífslögmál og heimstilveruna yfir höfuð
að tala.
í seinni hluta fyrirlesturs þessa er vikið að sambandi kiistindómsins
við jarðneska velgengni og heimsframfarirnar. það er sýnt fram á, að
enda þótt máske mætti ætla, að kristindómurinn væri jarðneskri vel-
gengni og framförum til hindrunar, þar sem hann leggur svo mikla
áherzlu á sjálfsafneitun, og virðist meta jarðneska fjármuni svo lítils, þá
sé þessu þó engan veginn þannig varið. þvert á móti lýsi það sér,
9