Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1916, Síða 53

Eimreiðin - 01.05.1916, Síða 53
129 ég enn ekki ferðast á íslandi til rannsókna, og hafði þvi ekki tök á, að brjóta allar hinar fornu frásagnir til mergjar, enda varð ég þess síðar var, að allmargar eldgosaskýrslur annála og annarra rita voru að ýmsu leyti gallaðar og athugaverðar. Höfundarnir höfðu, sem eðlilegt var, ekki allir haft nægilega staðaþekkingu, og höfðu oft hent lausafregnir á lofti eða gömul munnmæli, sem ekki altaf voru sem áreiðanlegust. fetta verður þó varla láð hin- um gömlu höfundum, ef menn hafa í huga, hve óáreiðanlegar blaðafregnir oft eru á vorum dögum. Pegar ég á ferðum mínum á íslandi 1882—1898 skoðaði eldfjöllin, gerði ég mér far um að bera saman fornar eldgosaskýrslur við alla staðhætti, og fann þá margt til skýringar og gat leiðrétt ýmsar missagnir. Allra þess- ara leiðréttinga, með ýmsum hugleiðingum, sem af þeim spruttu, er getið í ferðasögum mínum í »Andvara«, sem prentaðar voru á árunum 1883—1899, og nú með ýmsum viðaukum í Ferðabók minni 1913—1915. Pví miður hefi ég ekki átt því láni að fagna, að aðrir íslenzkir fræðimenn hafi lesið þessar ferðasögur mínar; þess hefi ég oft orðið var í skrifum þeirra. Nú hefir ýtarlegt re- gistur verið prentað aftan við Ferðabókina, og ætti þá að vera hægra að nota hana. Ég hefi orðið þess var, að sumir íslenzkir rithöfundar, sem annars þekkja hinar eldri heimildir, lesa ekki rit hver annars, vitna sjaldan eða aldrei til samtíðarmanna, og þó þeir taki eitthvað frá þeim, geta þeir þess ekki. Af þessu leiðir, að hinar nýrri rannsóknir njóta sín ekki, koma eigi að því gagni, sem skyldi, og fornar missagnir eru sífelt endurteknar, þó búið sé að leiðrétta þær fyrir löngu. Hér ætla ég að nefna fá atriði, er snerta Eldfjallasögu mína, en fæst ekki við annað; aðrir verða að sjá um sig. Eitt af því, sem mér tókst að leiðrétta, var frásögnin um gos Rauðukamba 1343 og eyðing Pjórsárdals, er seinni menn hafa bygt á Biskupaannálum Jóns Egilssonar. Jón Egilsson, prestur á Hrepphólum (f. 1548), var sómamaður og fróðleiksmaður, en nokkuð einfaldur og auðtrúa; hann hefir þó gert sögu Islands mikið gagn, með því að safna saman í eina heild mörgum sögu- fróðleik um 16. öldina og fyrri tíðir eftir sögnum samtíðarmanna og eldri manna, og eftir munnmælum alþýðu. Éað varð ekki hjá því komist, að ýmsar missagnir blönduðust innan um, og verður því eðlilega að nota annála hans með varúð og samanburði við aðrar heimildir, þar sem þess er kostur.

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.