Eimreiðin - 01.09.1916, Blaðsíða 17

173
jötnar með honum, Þaðan fór hann austr með endlöngu landi —
>var þá ekki, segir hann, nema sandar ok öræfi ok brim mikit fyrir
útan, en haf svá mikit millim landanna, segir hann, at ekki er þar
fært langskipum.« Þá var Brodd-Helgi í Vápnafirði, Eyjólfr Valgerð-
arson í Eyjafirði, Þórðr gellir í Breiðafirði, Þóroddr goði í Ölfusi.
Síðan snöri Dana-konungr liði sínu suðr með landi, fór síðan til Dan-
merkr, en Hákon jarl lét byggva land alt ok galt enga skatta Dana-
kortungi.« x)
Það er fullkomlega í samræmi við erfikenningar sjálfrar skjald-
merkjafræðinnar, að nota þessa sögu í skjaldmerki; það var ein-
mitt þess konar, sem riddarar sóttust eftir fyr á tímum að setja
í skjaldmerki sín — eitthvað sögulegt um forfeður sína eða þeim
viðvíkjandi. Og það er varla hægt að hugsa sér betra verkefni,
en þessi saga leggur upp í,hendur okkar. Hún stafar eflaust úr
heiðni, frá þeim árum, er forfeður vorir námu og bygðu landið
og lögðu þann grundvöll, sem vér byggjum á. Við getum slept
■öllu hinu himinfleyga hugmyndabrölti, sem á að standa í sam-
bandi við fálkann. Hér er hins vegar hugmynd, sem á að ein-
kenna líf landsmanna og störf þeirra — að vernda og verja land-
ið, eða eins og skáldið segir: »að elska og byggja og treysta á
landið«, með þess sýnilegu og ósýnilegu kröftum; og hvenær sem
við litum á merkið, mintumst við sögunnar.
Mönnum hefir áður komið til hugar að hafa þess konar merki,
en þótt það óframkvæmanlegt. Pálmi Pálsson segir í Andvara-
ritgerð sinni 1883: »Að taka landvættirnar fornu upp í merkið,
getur varla komið til greina (þó það að mörgu leyti ætti bezt við),
þ>ar sem merkið með því yrði alt of margbrótið.« Petta var skrif-
að, þegar sú leiða meinloka stóð í mönnum, að flagg og skjald-
merki ættu að vera eins. Flagg verður að vera einfalt, svo að
hægt sé að greina það í fjarlægð; en skjaldmerki má vera eins
margbrotið og vera vill, það er einmitt oft fallegra að það sé svo.
Eftir þessu yrði þá skjaldmerki Islands blár feldur eða skjöldur
skiftur í Fjóra reiti, og í hverjum þeirra silfur-landvættur: dreki,
fugl {gainmur), griðungur og bergrisi með staf (líklega gulllitaðan)
í jhendi. Ef þetta væri gert með list og eftir heraldiskum reglum,
gæti þetta verið mjög fallegt merki (12. mynd).2)
x) Snorri Sturluson: Heimskringla udg. af Finnur Jónsson. Kbhavn 1911
bls, 127—128.
*) Vér höfum látið ungan listamann búa til landvætta-skjaldmerki samkvæmt
12