Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1916, Blaðsíða 34

Eimreiðin - 01.09.1916, Blaðsíða 34
sólkerfi eru bygð á svipaðan hátt og sólkerfi vort, þó ekki hafi enn tekist að ná í hinar smærri plánetur. Eins og vér fyr gát- um, hafa með því verkfæri meðal fastastjarna fundist allmargar tvístjörnur, sem ganga hvor í kringum aðra eða snúast um sam- eiginlega þungamiðju; en slík sólkerfi eru að mörgu leyti ólík voru sólkerfi; því jarðstjörnur þær, sem þar hafa fundist, eru af- arstórar og slaga hátt upp í aðalsólina; af því skapast alt annað eðli og háttalag í þeim sólheimum. Stjörnufræðingar þekkja nú orðið mikinn fjölda af tví- stjörnum, sem eru dreifðar um alla himinhvelfinguna; yfir 14 þúsundir þeirra hafa verið skrásettar, og þeim fjölgar á hverju ári.1) Tvístjörnur eru mjög mismunandi fjarlægar hvor annarri, en umferðartími þeirra stjarna, sem hægt hefir verið að greina sundur í sjónpípum, er oftast langur, nokkur ár í minsta lagir eins og hjá hinum ytri plánetum í voru sólkerfi, en stundum getur hann líka verið heilar aldir eða jafnvel þúsundir ára. Hnettirnir í tvístjörnukerfunum eru ýmist jafnstórar sólir, sem snúast um sameiginlega þungamiðju, eða þá reikistjörnur, sem eingöngu aðgreinast frá plánetum í voru sólkerfi við hina sjátf- stæðu birtu þeirra; reikistjörnur þessara sólkerfa eru ekki ennþá kólnaðar og orðnar dimmar. Til forna hefir sól vor eflaust líka verið tvístjarna, meðan Júpíter enn var svo heitur, að hann var lýsandi;2) en þar á undan hefir sólin verið margföld stjarnar meðan hinar reikistjörnurnar ennþá voru sjálfbjartar. þess hefir áður verið getið, að litsjáin hefir leitt í ljós ýrnsar stjörnusamstæður, sem eigi er hægt að greina sundur með sjón- pípum, sumpart af því hnettirnir eru svo nálægir hver öðrum, sumpart af því þeir eru kólnaðir og orðnir dimmir. Sumar af þessum aukastjörnum hafa mjög stuttan umferðartíma, af því þær eru svo nálægar aðalsólinni og fara því mjög hart. Litsjáin hefir t. d. sýnt, að björt stjarna í Meyjarmerki, sem kölluð er Spíka, er tvístirni; félagsstjarnan er ósýnileg og fer kringum aðalsólina Hér munum vér aðeins stuttlega minnast á tvístjörnur, því um þær hefir nýlega staðið grein í »Skírni« (1905, bls. 238—249) eftir Sir Robert Ball, sem Magnús Stephensen þýddi. Hér setjum vér aðeins nokkra viðauka við þá grein, en vísum annars þangað. 2) Jupíter mun varla fullkólnaður enn, því menn þykjast enn verða varir vi6 miklar byltingar og breytingar á yfirborði þessarar jarðstjörnu.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.