Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1967, Side 48

50
Eggert þar brautryðjandi, sem á flestum öðrum sviðum.
Sveppaneyzla er enn sárasjaldgæf á Islandi, og þekking al-
mennings á sveppum næstum engin. Helzt eru það innflytj-
endur frá Skandinavíu eða Mið-Evrópu, sem eitthvað bera
við að tína sveppi hér, og hafa einhverja þekkingu í þeim
efnum.
(Lítið hefur verið ritað um sveppi á Islandi, og er það
helzta að finna í ritsafninu Botany of Iceland. Ingimar Ósk-
arsson hefur skrifað greinar um matsveppi í Lesbók Morg-
unblaðsins, 27. tbl. 1954, og í Samvinnuna 1962. Þá hefur
höfundur greinarinnar birt nokkra þætti um sveppi í Nátt-
úrufræðingnum, Skógræktarritinu og Flóru).
Eðliseiginleikar sveppanna.
Sveppir eru blaðgrænulausar jurtir, sem ala mestan sinn
aldur niðri í moldinni, í formi ofurfíngerðra þráða, sem eru
oftast svo grannir, að þeir sjást ekki nema í smásjá, og er því
engin furða þótt við rekumst sjaldan á þá þótt við gröfum
skurði, eða önnur mannvirki.
í moldinni er heill heimur af lífverum, sem okkur er að
mestu hulinn, og flestir hafa lítinn áhuga fyrir, jafnvel þótt
þeir byggi tilveru sína á honum, að verulegu leyti. Margir
líta á moldina sem dauðan hlut, sem megi fara með hvernig
sem er, en vakna svo við vondan draum, þegar ekki er allt
í lagi, þar neðra, og kal eða grasbrestur herjar. í moldar-
heiminum skipa sveppirnir mikinn sess, ásamt ormum,
frumdýrum, bakteríum og rótum grænu plantnanna. Allt
er þetta órofa tengt, og má ekki án hvers annars vera.
Sveppirnir vaxa oftast í sambandi við rætur grænu plantn-
anna, og stundum inn í þær, svo að þær aflagast, og eru þá
kallaðar svepprætur. Margháttuð efnaskifti fara fram milli
svepps og rótar, sem ekki verður hér talið. Fáar eða engar
blómjurtir á okkar landi, munu vera algerlega lausar við
þessi sveppatengsl, enda þótt þær myndi ekki að jafnaði
svepprætur.
En sveppirnir hafa, eins og allar aðrar lífverur í sér fólg-