Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Blaðsíða 19

kringum kringlu
19
þar sem teknar eru upp vísur eftir hann um konung, sem skipt hefur
verið á milli fjegra kvæða. Aðeins í einu þessara kvæða — sem segir
frá atburðum allt fram til 1262 eða jafnvel 1263 - er konungur ávarp-
aður, og af því hefur verið dregin sú ályktun að Sturla hafi ort kvæðið
áður en hann spurði för Hákonar konungs vestur um haf (sbr. Jón
Sigurðsson í Eddu Snorra III, 389-90, og bókmenntasögu Finns Jóns-
sonar II. 1, 100), en samkvæmt Sturlu þætti fékk Sturla fregnir af
þeirri för þegar hann kom nauðugur til skips á Eyrum sumarið 1263.
Jón Sigurðsson ætlaði kvæðið ort 1263, en Finnur Jónsson 1262-63 í
bókmenntasögu sinni og 1262 í Skjaldedigtning (II A, 102). Ekki verður
séð að Sturla hafi haft neina ástæðu til að yrkja lofkvæði um konung
veturinn 1262-63, en hins vegar þeim mun ærnari eftir að hann
hafði farið halloka í viðskiptum við Hrafn Oddsson vorið 1263 og
orðið að játast undir utanför um sumarið. í bók sinni um Sturlu
(155. bls.) hefur Gunnar Benediktsson nefnt kvæði Sturlu Höfuðlausn
hans, og virðist það vel til fundið. Hin kvæðin þrjú um Hákon hafa
öll verið talin ort eftir að Sturla kom til Noregs og eftir að Hákon var
allur, enda þótt ekki sé vikið að greftrun konungs nema í einu þeirra.
Eftir því hefur verið tekið að Skáldatal hefur einmitt varðveist með
höfuðritum Snorra, Heimskringlu og Eddu, þannig að þeir sem skrif-
uðu Skáldatal upp og juku það hafa einnig haft rit Snorra undir
höndum. Jafnframt er vert að benda á hve nátengt Skáldatal Kringlu
virðist vera Sturlungum, því að með einni vafasamri undantekningu
er það svo, að hafi tvö eða fleiri skáld ort um einhvern höfðingja og
séu Snorri Sturluson eða bróðursynir hans Ólafur og Sturla Þórðar-
synir meðal þeirra skálda, eru þeir einlægt nefndir fyrstir. T. a. m. eru
nefnd sjö skáld Hákonar gamla, og skipa þeir frændur þrjú efstu sætin,
en sjálfur jarlinn er sá fimmti í röðinni. Þögn Skáldatals Kringlu um
að Sturla Þórðarson hafi ort um Magnús lagabæti og Birgi jarl er
því eindregin vísbending um að skrifari Kringlu hafi ekki haft spurnir
af kvæðum Sturlu um þessa höfðingja, og því er ólíklegt að Skáldatal
hafi verið ritað í Kringlu mörgum árum eftir að Sturla orti um þá.
Niðurstaða þessara vangaveltna um aldur Kringlu er sú að öruggt
megi telja að bókin hafi öll verið skrifuð innan tímamarkanna 1250-70,
líklegast á árabilinu 1258-64, og reyndar er víst að henni hefur ekki
verið lokið fyrir 1258. Fýsilegt er að ætla að hún hafi verið gerð á
fyrsta eða öðru skattlandsári íslands og að henni hafi verið lokið eftir
að Sturla hafði ort höfuðlausn sína til Hákonar konungs en áður en
spurðist af kvæði hans um Magnús Hákonarson, þ. e. a. s. 1263-64.