Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Blaðsíða 46

46
UM VINÁTTU OG BRÉFASKIPTI
Gordon um England, og þetta er ekki einungis peningaspursmál,
heldur liggur mér við að segja fyrst og fremst mannaflaspursmál. Og
ég er alveg óviss um, hvort er nauðsynlegra, þýðingar eða textar með
enskum formálum og skýringum. En þetta er meira mál en svo, að
það verði rætt í stuttu bréfi. Fyrir íslenzku Fornritaútgáfuna er
enski markaðurinn hreint aukaatriði. Hún stendur og fellur með ís-
lenzku sölunni.“
I næstu bréfum sumum, er á milli fara, er mikið rætt um hina
fyrirhuguðu útgáfu enskra þýðinga Islendinga sagna, en þar sem
aðilar eru fjórir, þeir tveir, E. V. Gordon prófessor á Englandi og
Munksgaard sem útgefandi, og skoðanir nokkuð skiptar um heppi-
legustu tilhögun slíkrar útgáfu, svo sem um það, hvort íslenzki text-
inn eigi að fylgja eða hann verði gefinn út sérstaklega og þá helzt
til nota í skólunum, dróst þetta mál allt á langinn og loks ákveðið
að bíða átekta, unz þeir gætu allir hitzt í Kaupmannahöfn.
Halldór reifar í bréfum sínum enskar þýðingar íslendingasagna,
og er fróðlegt að kynnast viðhorfum hans til þeirra, þótt hér verði
ekki rakin. Eitt höfuðsjónarmið Halldórs er, að íslendingar verði að
hafa hönd í bagga með slíkum þýðingum, því að öðruvísi verði
ekki tryggt, að texti sagnanna skili sér rétt og skammlaust, þar eð
útlendingar ráði aldrei til fulls við frumtextann.
En Halldór kemur víða við í bréfum sínum, og öðru hverju blöskrar
honum svo pólitíkin og blaðamennskan heima, að hann fær ekki
orða bundizt. Skal hér gripið niður í tveimur slíkum bréfköflum,
hinum fyrra í löngu bréfi frá Iþöku 28. nóvember 1935, þar sem
hann segir m. a.:
„En ástandið á Islandi gerir mig hugsjúkan. Allt virðist þar fara
í vitleysu. Ég get ekki sagt neitt um fiskisölu og annað þess konar,
en þó hygg ég, að þessi stjórn hagi sér í öllu rangt. Þetta eru ungæð-
ingar, sem hana skipa, og þeir vita ekki fótum sínum forráð. Og það
lítur svo út - að minnsta kosti í þeirri fjarlægð sem ég er, að Islend-
ingar kunni sjálfir ekki fótum sínum forráð. Þeir virðast ekki vera
sér þess meðvitandi, að þeir eru gömul þjóð með „traditionum“, sem
vert er að varðveita, ef þeir vilja vera sjálfstæð þjóð, heldur hlaupa
þeir nú eftir hverjum hornriða og hvirfilvind, sem þeir sjá erlendis,
og vilja innleiða það í sínu fósturlandi. Það er svona, þegar hálf-
menntaðir menn (og þeir eru verri en ómenntaðir) sitja við stýrið.
Verst er það, að í menntamálum höfum við enga tradition. Þar eins
og í öðru ræður pólitíkin öllu. Þetta sér maður bezt í samanburði