Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Blaðsíða 78

78
HANNES FINNSSON
§• 13.
Af öllu þessu sest:
1.) So miked sem sagt hefur vered af Jslands Mannmergd fyrer
Stóru bóluna, þar nockrer hafa meint ad þá hafe her i Lande vered
180000, adrer 120000, enn a[drer] 90000?....[og þeir] sem minnst
hafa tilteked 77000 Manneskiur, þá er þó nú víst ad Manntal i
Landenu var þá ej meir enn frek 50000. (17). Hvad Sudurlande
vidvikur, þá var þad ad vísu fólkfleira 1753 (18) og þó i þeim 3 þar
á epter komande Hallæres árum være mikell Mannfeller, ad á einu
þeirra fellu yfer 3000 Manns (19), þá var þó fyrer seinustu Hardendenn
1779 Fólked á Sudurlande orded 500 Manneskium fleira enn 1703,
þad er 4 árum fyrer Stóru bóluna (§. 9. 10. I.). Og hvörge hefe eg sed
getad27 stærre Fólks Fiöllda, her á Sudurlande28 sem bevísanlegur se,
enn her var komenn 1753 og 1779.
§•[14.]
Eg sagde ádur (§ 12) ad Frá 1758 til 1779 [hafe Fólked] i Land-
enu sifelldlega vered ad fi[öl]ga, geck þó bólann29 1 7 62 til 1767,
og Stórsótter fæckudu Fólke á sídstnefndu áre og 1773; Enn einkum
hindradest þó Fólks fiölgan af þeirre Atvinnuleyse sem Saudfiár
Faralldred i 15 ár eda lengur olle. Má nærre geta hvad margra
Manna biörg þar af tapast hafe þvi þá Amtmadur Hr. Olafur Steph-
ansson [á]red 1770 let hvörn Sýslumann i sinne Sýslu telia Skip og
Lifande Pening, fannst ad þá væru til i Landenu 112654, enn fyrer
Faralldred 491934 Fiár, þad er, ad minna enn % alls Saudfiár var
epter ordenn. Heraf meina eg þad kome, ad þau fyrre árenn fiölgade
Fólked ódara enn þau seirne, jafnvel þó þvi hafe medfram ollad30 ad
epter ad öll býle voru upptekenn, fæckudu giptingar, so sem þad er
einsætt, ad giptinga og Fólks Fiölgan er epter atvinnunne, hvar hellst
Skattabyrde, Frelsesleyse eda önnur Þýngsle og tilfallande Óluckur
eck[e] hi[n]dra hana.
(17) J Secret: Olavii Reisubók S: 657 er 1703 Fólkstalan 50444, enn efter sama Manntale
á skrifada Sedlenum (§. 9) 50681, sem litlu munar.
(18) Efter búendatalenu 1703 og 1753 (§. 9. C. D.) hefde átt á seirna árenu ad hafa vered
á Sudurlande 18607 Manneskiur.
(19) J Skálhollts Stifte voru áred 1757 fleire dauder enn fædder 2500.
27 Breytt úr „ecke hefur fyrer mer orded“.
28 „Sudur“ í setningunni „her á Sudurlande“ er bætt inn í utanmáls.
29 „geck þó bólann“ breytt úr „jafnvel þó bólann genge“.
30 Brcytt úr „þar til hafe og hiálpad".