Réttur - 01.02.1917, Qupperneq 46

48 Réttur
að stjórna hjartslættinum og meltingunni í sjálfum sér
með vitsmunum sínum?
Vitsmunamagnið í oss, vitundarandinn, það athugar,
ber saman, metur og velur, og er þannig aðdáanlegur
og víðtækur kraftur; en þó má líkja honum við augað,
sem að vísu getur séð fjarlægar sólir og rakið vetrar-
brautina, en getur aldrei séð sinn innri sjónfærabúnað.
Líkaminn, sem andi vor býr í, er óendanlega samsett
og margbrotið vélasmíði, og í gegnum það hugsar and-
inn, finnur til og fær vitneskju um hinn ytri heim, og
lætur þar vilja sinn í Ijós út á við. Þetta byggist alt á
vitsmunum, sem ekki vita af sér (ósjálfráðum vitsmuna-
störfum) og starfa líka, þó að vitundarlífið hvílist. F’eir
eru á verði á meðan það sefur. Peir spyrja það ekki
um leyfi og gera alt sem þeim sýnist án allrar íhlutunar
af þess hálfu og það skiftir sér lítið eða ekkert af því. *
Sama er með samvinnu þá, sem stjórnar sér sjálf ó-
sjálfrátt meðal einstaklinganna í iðnaðarlíkama heimsins,
tengir saman krafta einstaklinganna til ákaflegrar aukn-
ingar framleiðslumagnsins til fyllri velsældar og skiftir
arðinum hlutfallslega á milli meðlima iðnaðarlíkamans.
En eðli og lög slíkrar samvinnu á þjóðmegunarfræðin
að ákveða, enda er það helzta viðfangsefni hennar.
(Sama rit, III., 11.)
Það er undarlegt og umhugsunarvert, að það eru ekki
þær lífverurnar, sem næstar oss standa að líkamlegum
þroska og byggingu, sem hafa skapað sérstakt félagslíf,
* Sem skýringu þessa má taka það fram, að það er hið ósjálfráða
vitsmunalíf vort, sem ræður andardrætti, hjartslætti, blóðrás, melt-
ingu o. fl., án þess vitundarlífið skifti sér nokkuð af því.