Réttur - 01.02.1919, Side 35

Rœktun og sjálfstœði.
37
blettinn, hefir fundið sér konuefui. Með henni byggir hann
framtíðardrauma. Allir eru þeir bundnir við blettinn hans,
blettinn, sem hann hefir ræktað, þar sem hann hefir verið
konungur, þar sem hann hefir starfað í einveru, og verið
einn með þrá sína og draumsjónir, þar sem hann hefir fyrir
löngu reist ástmey sinni bæ — í huganum. — — Að lok-
um, fyrir samvinnu foreldra og barna, rís þar upp nýr bær
og ný jörð. — Nýr og efnilegur bóndi er kominn í sveit-
ina, sem eigi hef:r þurft að ýta neinum smælingjanum frá
sér. Og það er maður, sem hefir þann kjark og harðfylgi,
þá manndáð, sem einkennir landnemana, og landnámið sjálft
skapar, eins og sagan hefir sannað — bæði saga íslendinga
og annara þjóða — austan hafs og vestan.
Pessi skifting jarða í tvö sjálfstæð býli, með aðgreindu
túni, engi og beitilandi, og nokkurri fjarlægð milli bæja, á
efalaust best við íslendingseðlið og getur víða, í strjálbýli og
víðlendi, orðið heppilegust til fullkominna Iandsnytja. En
margar eru þær jarðir, sem heppilegast mundi að skifta þannig,
að báðir bæirnir stæðu í hinu forna heimatúni. Bæjarstæðin
eru sum svo vel valin til landsnytja, og fyrir fegurðar sakir,
að sjálfsagt virðist að hafa þar frekar tvo bæi, heldur en að
reisa annan á óhentugri stað. Og það hefir marga kosti.
Sam-notkun landsins verður auðveld í byrjun. F*á verður
léttara að gera börnum, sem við búi taka, jafnt undir höfði.
Báðir búendur geta skift í rnilli sín gamla túninu og engjutn,
nýræktar-þörfin legst á tvö bú, og samnotkun fullkominna
jarðyrkjuverkfæra verður auðveldari.
A þennan hátt hefir jörðum oft verið skift í »tvíbýli«. En
það, sem þar vantar, er venjulega, að báðir búendur hafi
sérstæð húsakynni, og að greinileg tnerki séu á engjum og
túni. Ur tvíbýlinu verður oft ófriðareldur — einkum þegar
tveir búendur búa í húsakynnum, sem aðeins voru ætluð
einni fjölskyldu. Pessvegna fara bændurnir og húsfreyjurnar
að stjaka hver öðrum á brott. Ef að hvort búið hefði sinn
bæ (nieð millibili, þó að í samtúni sé) og sundurskift engi