Réttur - 01.02.1919, Side 55

Samvinnufélngin og andstœðingarnir. 57
hlutaðeigandi héruðum til stórskaða og kjötsölu landsins í
heild sinni til álits tjóns.
Um framleiðslu og sölu smjörs til útlanda þarf eigi að
fjölyrða. Allir vita, að þar hafa kaupmenn eigi átt í neina
hlutdeild.
Pað má nokkuð um það deila, hverjir hafi átt upphafið
að vöndun útfluttrar sjávarafurða. Qóð skilríki eru fyrir því,
að á Norðurlandi var það félag bænda — Gránufélagið —
sem byrjaði útflutning á vönduðum sjávarvörum (fiski og lýsi).
Víðar mun það vera verk framleiðenda, heldur en kaupmanna,
að þessar vörur hafa tekið framförum og komist í hátt verð.
Þar sem sjávarútvegur er rekinn í stórum stíl, þá er hann að
jafnaði svo sameinaður versluninni, að þar verður ekki gert
upp á milli. En á Pingtíðindunum má sjá, að það eru
samvinnumenn, sem hafa átt bestan þátt í löggjöf um mat á
sjávar-afurðum, eigi síður en landbúnaðarvörum.
Sé vel að gætt, er það í alla staði eðliiegt, að kaupfélög-
unum farnist það betur en kaupmönnum, að sjá um með-
ferð og sölu á þeim íslenskum vörum, sem selja skal á mark-
aði erlendis. Það er áhugamál eigendanna að verðið sé sem
hæst, og því sjálfsagt að þeir geri sér far um, að varan sé
sem best við hæfi kaupendanna. Kaupmönnum er aftur á
móti, oft og einatt, sama, hvort varan er í áliti og verði á
markaðinum, ef þeir hafa nægilegan ágóða handa sér fyrir
milligönguna, og það munu þeir oft hafa, þrátt fyrir lágt verð
á hinum erlenda markaði. Þeir gæta þess sem sé, að verðið
sé nógu lágt til framleiðendanna.
Vegna þess, að kaupmenn eiga það alls eigi víst, að fá
h'nar útfluttu vörur til meðferðar, þá getur það verið var-
hugavert fyrir þá, að leggja í mikinn kostnað við móttök-
una, svo sem bygging slátrunarhúsa og dýrra fiskverkunar-
stöðva. En séu það eigendur varanna, sem þannig hafa
lagt í kostnað, er það þeim nauðsyn, að hafa sem mest með
áhöldin að gera, svo þau geti borgað sig.