Réttur - 01.02.1923, Page 96

96
Rjettur
eins vörnurnar, seni hægt er að falsa og þynna út, held-
ur peningar, hluteignir í fyrirtækjum o. s. frv. Peninga-
eignin hefir verið margfölduð á pappírnum, bankarnir
gefa út seðla, sem þeir innleysa ekki með gulli, og að
lokum vilja menn ekki (t. d. útlendingar) taka þessar út-
j^yntu krónur gildar. Slíkir ginningaleikir eru gerðir til að
snuða kaupandann, og það hepnast aðeins í bráðina.
Næst þegar lrann skiftir við seljanda seðlanna, dregur
hann frá fyrir falsinu (verðmun seðla og gulls) og ef til
vill meira, þegar hann er kominn að raun um hverskon-
ar seljendur þeir eru, ti! þess að vera viss um að tapa
ekki á fallandi seðlum. Seljendum slíkra seðla fer líkt og
fjársalanum, sem gaf skepnum sín'um saltað hey, daginn
áður en hann rak þær á markaðinn; en áður en þær
komu á sölutorgið, Ijet hann þær drekka svo mikið vatn
senr þær gátu, við þetta þyngdust þær til rnuna, og gaf
það honum góðan stundarhag.
En það skiftir eigi mestu máli nú orðið að leiða í ljós,
hvaða áform knúðu menn til þess að gefa út seðlafúlg-
una og neita svo að innleysa þá aftur, og enn síður að
ásaka hvorir aðra fyrir þau mistök. Við verðum fyrst og
fremst að leita ráða til viðreisnar úr þessari niðurlægingu.
Jeg geng út frá, að allir sjeu sammála um að greiða úr
peningamálunum og rjetta við gengið.
Að vísu eru nokkrir, sem ekki vilja festa verðgildi krón-
unnar; það eru menn, sem lifa á því að »spekúlera« með
gjaldeyririnn og ætla sjer ágóða, bæði þegar hann stígur
og fellur aftur. Pað er örlítill hluti þjóðarinnar, nokkur
luindruð manna; en þeir rnega sín nrikils, og ef til vill,
rneira en allir hinir til samans. Hver er þá leiðin út
úr vandræðunum? Ýmsum virðist hún- liggja opin fyrir
og auðveld. Þeir vilja látaalt afskiítalaust, telja að geng-
ið lagist af sjálfu sjer og krónan nái sínu forna gildi. Þeir
álíta að gengið lúti óviðráðanlegu iögmáli. Þannig virðist
afstaða flestra peningamálanefnda og bankamanna. Þeir
segja: »Látið okkur annast um þær sakir í næði. Við