Réttur - 01.07.1928, Blaðsíða 9

Rjettur]
KOMANDI ÞING
137
töldu höfðu íhaldsmenn sjálfir samþykt að yrði að
taka við af hinni frjálsu samkepni. Sköpun þessara
stofnana er því í rauninni aðeins endurreisn þess, er
íhaldið hafði niður rifið eða ógert látið. En alþýðan
mun vænta þess að stigin verði nokkur skref út yfir
það að reisa úr rústum, nokkur skref fram á við.
Á einkasölubrautinni eru næstu skrefin ótvírætt þau,
að taka einkasölu á korni og lyfjum, kolum og salti.
Væri auðvelt verk að framkvæma það á næsta þingi,
ef hugur fylgir máli. Kornið er nauðsynlegt að taka til
að byrgja landið, einkum Norðurland, að matvöru.
Ætti og að vera mögulegt að ná betri kaupum en nú
gerist á aðalnauðsynjavöru fólksins, með því að kaupa
hana í svo stórum stíl, sem einkasala myndi gera. Lyf-
in er sjálfsagt að taka og verður það að teljast hið arg-
asta menningarleysi, að láta ríkið taka stórtekjur með
því að selja vínföng, en einstaklinga græða stórfje á
almenningi með því að selja lyf. Ætti ríkið að sjá til
þess, að lyf fengjust svo ódýrt sem frekast væri hægt
og væri úthlutað ókeypis til þeirra, sem bágt ættu með
að borga. Hjer er að velja um hagsmuni örfárra manna
annarsvegar, en heill og velferð fjöldans, einkurn
margra bágstaddra, hinsvegar. Hvaða afstöðu taka þar
hinir ráðandi flokkar? Hvora á ríkisvaldið að vernda,
þá, sem græða á sjúkdómum fjöldans, eða hina, sem
þjáðir eru og þrengingum hlaðnir? Næsta þing sker úr.
Með kol og salt er álíka farið og olíuna. útveginum
er lífsnauðsyn að vera örugglega byrgur að þessum
vörum, en það tryggir frjálsa samkepnin aldrei. Hvort-
tveggja hefur verið góð gróðaþúfa og báðum fylgir
nokkurt vald yfir útveginum. Hvorttveggja yrði því
góð tekjulind ríkissjóði, svifti burgeisa allríflegum á-
g'óða og valdi, en er hinsvegar einkar hæft til stórrekst-
urs og einkasölu, af því það krefst stórra geymslu-
stöðva, sem sífelt verða ódýrastar, ef aðeins einn er
um þær. Hvað hagsmunina snertir er hjer sama máli