Réttur - 01.07.1928, Blaðsíða 67
Rjettur] ATHS. MARX VIÐ GOTHASTEFNUSKRÁNA 195
ekki skilið rætur þeirrar kenningar. Marx fer óvæg-
ustum orðum um það, hvernig hann hörfaði fyrir aðl-
inum og hervaldinu, til þess, að kaupa sjer frið þeirra
í baráttunni við borgarana.
f raun rjettri var flokksbrotið, sem játaðist undir
merki Lasalle’s, litlu nær Lasalle í anda en hitt. Þegar
Marx ræðir um Lasalle, þá er órjettlátt að láta það
bitna á Lasalle persónulega. Nafnið er ekki annað en
vörumerki vissrar stefnu. Sannleikurinn er sá, að þýski
verkalýðurinn var ennþá flæktur í smáborgaralegum
hugmyndum og forusta hans var að miklu leyti smá-
borgaraleg. Enginn sá hættuna jafn glögglega og
Marx. Verkalýðurinn verður sjálfur að lyfta af sjer ok-
inu. Um það voru allir þeir, er þarna bundust samtök-
um á einu máli. En í munni flestra var þetta ekki ann-
að en vígorð, og enn var hugsjónastefna hugvitssósial-
istanna efst í hugum þeirra. Til þess að verkalýðurinn
gæti orðið sínu sögulega hlutverki vaxinn, varð foi'-
ustulið hans að losa sig af hinum andlega klafa borg-
arastjettarinnar og skapa sjer sjálfstæð þjóðfjelags-
vísindi. Það var fyrst og fremst nauðsynlegt að skilja
þróunaröflin og hver væri þáttur stjettanna í rás við-
burðanna. Það er engin tilviljun þegar sami flokkurinn
sem í öllum atriðum er haldinn af hugsunarhætti smá-
borgarans, heldur því fram í stefnuskrá sinni, að allar
aðrar stjettir en verkalýðurinn sjeu »ein afturhalds-
fylking«. Satt að segja skildu höfundarnir hvorki hlut-
verk verkalýðsins, nje hinna stjettanna. Sigurvænleg
samvinna milli undirokuðu stjettanna, er því aðeins
hugsanleg, að verkalýðurinn hafi forustuna. Verkalýð-
hrinn einn er í hreinni andstöðu við ríkjandi stjett, og
hann hlýtur því að verða það afl, sem klýfur þjóðfje-
'agið og safnar millistjettunum sín megin, eftir því
sem h^gur þeirra samtvinnast hagsmunum hans. Sam-
vinna undir forustu millistjettanna, getur aðeins stað-
13*