Réttur - 01.01.1974, Blaðsíða 6

Tólffótungur
Þegar loks á að taka leikritið Minkana10
til sýningar hér í Reykjavík, nánar tiltek-
ið á fjölum Iðnó, væri ekki úr vegi að
kynna lesendum Réttar nýjasta leikrit
Erlings E. Halldórssonar, sjónvarpsleik-
ritið Tólffótung.
Leikritið fjallar m.a. um konuna — hið
frjósama kvendýr hjónabandsins. Höfundur
tekur þetta viðkvæma nútímavandamál sterk-
um og róttækum tökum. Einnig kynnumst
við hinum innantóma auglýsingaheimi borg-
arbúans, gróðabralli, spillingu þess og af-
leiðingum. Hvernig við borgarbúar erum
firrtir snertingu við hina lifandi náttúru,
hvernig við erum umkringdir dauðum hlut-
um — sönkum þeim m.a.s. að okkur —■ uns
við sjálf erum eins og dauðir hlutir án alls
skapandi afls.
Sjá grein Soffíu GuSmundsdóttur í Rétti 1972,
2. hefti.
Verkið er þrungið andstæðum og sterkum,
áhrifaríkum endurtekningum og líkingum.
Eftir því sem lesandinn skynjar leikritið meira
myndrænt — sér myndirnar betur fyrir sér —
þeim mun áhrifameira verður það.
Hjónin Ketill og Þóra hafa verið gift í
32 ár (?) og eiga þrjár uppkomnar dætur.
Þóra hefur fórnað sér fyrir börnin: „Vegna
barnanna allt — allt vegna barnanna". Milli
Ketils og hennar er ekki lengur neitt andlegt
samband, nema þá helst er atvik frá fyrstu
sambýlisárum þeirra rifjast upp.
Þóra er mestrar athygli verð að mínu
áliti. Hún gerir sér grein fyrir innantómu lífi
sínu, óraunveruleikanum: „Hún horfir án
þess að sjá." Henni er ljóst að einna helst
líkist hún dauðum hlut, ef til vill mest posm-
línshundinum í stofunni.
Arstíminn er jólin — þessi hátíð kaup-
manna — sviðið iðandi mannlíf stórborgar-
innar. Mynd Bellinis af Madonnu og svein-
barninu er hrópandi andstæða umhverfisins
annars vegar og hins vegar tákn konunnar
sem móður — móðurhlutverkið sem æðst
alls.
Ketill er þessi venjulegi, leiðinlegi eigin-
maður. Þó hefur hann tómstundagaman —
hann safnar stígvélum! Og það hvarflar að
lesandanum, hvort það sé nokkuð verra en
að horfa á fótbolta allar stundir, safna frí-
merkjum eða öðru álíka. Tillitslaust brask
hans er einkennandi fyrir hið kapítaliska
þjóðfélag, sem við hrærumst í, hið frjálsa
framtak einstaklingsins. Ketill er fullur sjálfs-
ánægju sbr. ræðu hans á aðfangadagskvöld:
„Mitt mesta lán í lífinu er að hafa kunnað
að meta mitt lán ... stoð mína og styttu:
konuna mína, og börnin mín ...." Hvað
skyldi aumingja Þóra hafa þurft að hlusta
á þessi orð oft?
Þóra fullnægir öllum ytri skilyrðum —
reynir að sætta sig við lífið í þessari mynd
6