Réttur - 01.01.1974, Blaðsíða 36

Háskólinn í Berlín i rústum 1945.
einstæð að magni og gæðum, einkum hvað bóka-
úrvalið snerti: Margir beztu rithöfundar Þýzkalands
stóðu þá í flokknum eða svo nærri honum að einu
gilti. Útgáfufélög eins og „Veriag fiir Literatur und
Politik“, „Internationaler Arbeiterverlag", „Neuer
Deutscher Verlag" og „Malik-verlag" gáfu út bæk-
ur, allt frá sígildum ritum Marx og Engels, aragrúa
ágætra skáldsagna og til listaverkabóka Káthe
Kollwitz, George Grosz, John Heartfieid og annara.
Sá maður, er bar höfuð og herðar yfir alla aðra
i útgáfustarfseminni að stórhug og hugarflugi var
Willi Munzenberg, einhver mesti snillingur flokks-
ins um framtak og djörfung í víðfeðma starfi. Hann
var einnig lífið og sálin í samfylkingarsamtökum
eins og „Alþjóðasamhjálp verkaiýðsins" og
„Bandalaginu gegn heimsvaldastefnu" (Liga gegen
Imperialismus).
I Alþjóðasambandi kommúnista (Komintern), var
þýzki flokkurinn einn sterkasti flokkurinn og átti
úrvalsstarfsliði á að skipa. I höfuðstöðvum Komin-
terns í Moskvu var þýzka ekki síður aðalmál en
rússneska. Við kynni á þýzkum félögum eins og
Hermann Remmele, Wilhelm Florin, Philip Dengel
og Hugo Eberlein lærði maður að meta margt hið
bezta í fari þýzkra kommúnista.
En hvað stoðar hetjuskapur í baráttu, framúr-
skarandi skipulagshæfileikar, fórnfýsi og tryggð
við málstaðinn út yfir gröf og dauða, ef forustu
flokksins skortir það víðsýni og framsýni, það
sjálfstæði og það hugmyndaflug, sem þarf til þess
að móta nýja stefnu, er ný hætta sem fasismans
vofir yfir, — þá djörfung að þora að fara inn á
nýjar brautir, máski áður ófarnar, þegar gerbreytt
ástand blasir við. (Það myndi heldur ekki stoða for-
ustu flokks að eiga þessa hæfileika, ef flokkinn
sjálfan vantaði hina, er fyrr voru taldir).
Við verðum að muna að þrátt fyrir réttmæti sögu-
legrar efnishyggju þá er gildi einstaklinga þeirra,
er forustu skipa í þeim samtökum, sem allt veltur
á á úrslitastundum, meira en menn venjulega gera
sér Ijóst. Hver getur fullyrt að verklýðsbyltingin
hefði gerzt í Rússlandi í nóvember 1917, ef Lenín
hefði t.d. verið drepinn í júlímánuði þess árs, —
og skal þó ekki ágæti Bolshevikaflokksins i efa
dregið. — „Myllur guðs mala hægt," segir þýzkt
máltæki og svo er og um lögmál efnahagsþróunar-
innar, þau miðast jafnvel við áraíugi og aldir, þótt
svo einstaklingum lífsins liggi vissulega á. „Bylting-
arnar eru eimreiðar sögunnar" stendur þar, en eim-
reiðin á vissulega mikið undir kyndurunum og lest-
arstjórunum um hve hratt gengur og að eigi fari út
af sporinu.
Kommúnistaflokkur Þýzkalands varð fyrir því ó-
bætanlega tjóni að missa 1919 tvo af beztu for-
ingum sínum: Rósu Luxemburg, sjálfstæðasta
hugsuðinn um pólitíska stjórnlist, og Karl Lieb-
knecht, þessa eldsál sósialismans, persónugerfingu
þeirrar djörfungar, er Danton taldi frumskilyrði sig-
ursællar byltingar.
Oftrú á erlerrda fyrirmynd og einangrunarstefna,
sem afturhaldsstefna og svik sósíaldemókrata ýttu
undir, hrjáði flokksforustuna löngum, svo sá ágæti
efniviður, sem var í þessum flokki nýttist ei sem
skyldi.
Ég minnist enn síðustu heimsókna til Berlínar
og Hamborgar fyrir valdatöku fasista, einmitt I
kosningunum í nóvemberbyrjun 1932, þegar KPD
vann mikinn kosningasigur (6 milj. atkv.) en nazist-
ar tóku að tapa. Þá varð fyrirsögnin i blaði flokks-
ins ,,Rote Fahne", þessl: ,,6 miljóna flokkur verður
ekki bannaður".
Við gerðum okkur þá engir í hugarlund hvilík
36