Réttur - 01.01.1974, Síða 26

JOSEF SMRKOVSKY
LÁTINN
Josef Smrkovsky, — ásamt Dubcék, höfuð-
leiðtogi Kommúnistaflokks Tékkóslóvakíu
1968 — lést í byrjun þessa árs. Með honum
er fallinn frá sá maður, er forustu hafði ásamt
fleirum fyrir þeirri stórfenglegu tilraun, er
gerð var í Tékkóslóvakíu 1968 til að þróa
sósíalistískt þjóðfélag áfram á þeirri frelsis-
braut, sem því er ætlað að ganga.
Smrkovsky var bóndasonur og gerðist bak-
ari, gekk ungur í æskulýðssamtök kommún-
ista og var 1935, þá 24 ára að aldri, fulltrúi
þeirra samtaka á heimsþingi Alþjóðasam-
bands ungra kommúnista í Moskvu. Þá var
hann ritari samtakanna í Prag. Eftir að nas-
ar hernámu Tékkóslóvakíu fór Smrkovsky
huldu höfði, en varð í stríðslok einn af leið-
togum hins bannaða kommúnistaflokks og
stjórnaði ásamt fleirum uppreisninni í Prag
5. maí 1945. Gat hann séð góðan orðstír, og
ávann sér mikið traust flokksmanna og var
loks í ársbyrjun 1951 kosinn í framkvæmda-
nefnd flokksins („flokksforsætið").
Þá skall ofsóknaraldan yfir, sem leiddi til
aftöku Slanskys, Franks, Geminders og fleiri
af forustumönnum flokksins. Smrkovsky var
þá dæmdur, saklaus, í ævilangt fangelsi. Eftir
dauða Stalíns, er farið var að draga úr of-
sóknunum, var hann látinn laus eftir fjögra
ára fangavist, en bannað að hafa afskipti af
stjórnmálum, uns 1963 að hann ásamt flest-
26