Réttur - 01.01.1974, Blaðsíða 37

Háskólinn í Berlín endurreistur í gamla stilnum, nú kenndur við Humboldt (visindamennina), — áður við
Friedrich Wilhelm (furstanal).
ógn þýzki nazisminn var öllu mannlegu samfélagi,
svo það situr ekki á okkur að ámæla þýzka flokkn-
um, því síður að kenna honum um að ekki náðist
í tíma samstarf við þá staurblindu menn, er stýrðu
þýzkum sósíaldemókrötum, — heldur aðeins að
undirstrika hvílik ógæfa það er að vanta á örlaga-
timum þá forustumenn, sem hefðu haft djörfung og
framsýni til svo róttækra stefnubreytinga, er þá
þurfti. En jafnvel þótt flokkurinn hefði þá enn átt
Rósu og Karl og þeim auðnast að móta rétta stefnu,
þá er þarmeð ekki gefið að sú stefna hefði orðið
ofan á. Þau biðu bæði ósigur á stofnþingi KPD
í árslok 1918 fyrir þeim einangrunarsinnum, sem
afneituðu þátttöku í kosningum. Það er einstakt
í sinni röð fyrir sósíalistiskan flokk að eiga slíkan
foringja sem Lenín var Bolsévikaflokknum, — hafði
bæði þá yfirburði að sjá hverskonar stefnu þurfti
að taka á hverjum tíma og þann sannfæringarkraft
að geta alltaf talað meirihluta hinna sterku og
sjálfstæðu persónuleika, er þá skipuðu forustu
flokksins, á sitt mál. En einnig sjálfur Lenín var
máttlaus án síns ágæta flokks og hans fylgis. Það
fylgja miklar hættur slíkri forustu eins manns, svo
sem Stalín sýndi í verki, en þrátt fyrir ágæti „sam-
virkrar forustu" og öryggi hennar gegn einræði
einstaklings, þá blasir þar við hætta stirðnunar, ef
ekki er verið á verði.
Samræmi og samvirkni milli sjálfstæðra, djarfra
og viðsýnna foringja annarsvegar og sterks, þjálf-
aðs og hugsjónalega tryggs flokks hinsvegar er
forsenda þess að marxiskum flokki og forustu hans
takist að móta við hverjar nýjar aðstæður rétta
stefnu og vinna að loknum úrslitasigur — og
tryggja í framtiðinni ávexti hans.
Sósíalistisk verklýðshreyfing Þýzkalands hneig
í valinn 1933 fyrir lævísum, djöfulmögnuðum áróðri
þýzks peningavalds í gervi nazismans og vægðar-
lausu ofbeldi þessa afturhalds, sem einskis sveifst.
I fangabúðum fasismans sameinuðust þeir komm-
únistar og sósíaldemókratar, sem ekki höfðu borið
gæfu til sameiningar frjálsir. Á höggpallinum veitti
hafnarverkamaðurinn Fiete Schulze böðlinum það
kjaftshögg, sem þýzkri verkalýðshreyfingu láðist
að rétta þýzku auðvaldi meðan tími var til. Nú gátu
dómarar hins „aríska" Þýzkalands látið hálshöggva
Lilo Hermann — fyrstu konuna leidda á höggstokk-
inn 1938,— unga móður ekki þrítuga, og síðan
37