Réttur - 01.01.1974, Page 56

I. íirg.
Reykjavík, Janúar 1904.
I. fofað.
Til lssenda Nýja íslands. Bréfkaflar
frá Tómcui Snorrmyni.
lilaö {jað, sern hér kexnur fyrir al- -----
nú allt á einu ári að lóð er keypt í Þingholts-
stræti 6, hús byggt þar og hafin rekstur prent-
smiðjunnar Gutenberg, sem var sameign
prentara, rekin til að tryggja þeim atvinnu
og sterka stöðu í stéttabaráttunni. — Þröngt
mun hafa verið í húsi hjá mörgum prentar-
anum svo við sult lá, er í þetta var ráðist,
en stórhuginn skorti ekki né samheldnina.
Bjöm Jónsson, eigandi ísafoldarprentsmiðju,
reyndi að fá prentara frá Danmörku, til að
brjóta þessa baráttu H.I.P. á bak aftur, en
þeir prentarar, sem komu, og fulltrúi danska
prentarafélagsins, er með þeim kom, sáu um
að slíkt tækist ekki og varð Björn að lokum
að semja við H.I.P. — I 25 ára afmælisriti
H.I.P. 1922, er lagður þessi dómur á stofnun
Gutenberg:
„Stofnun prentsmiðju þessarar er sá at-
burður sem þýðingarmestar afleiðingar hefur
haft fyrir stéttina í heild."
Agúst Jósefsson, sem var einn prentaranna
er að utan komu, eindreginn sósíalisti, segir
ýtarlega frá ýmsu í þessum átökum í endur-
minningum sínum „Minningar og svipmyndir
úr Reykjavík" (bls. 152—162)
Frá ársbvrjun er nú „Nýja ísland" prentað
í „Prentsmiðjunni Gutenberg" og stór aug-
lýsing frá henni prýðir kápusíðuna á síðasta
tölublaði 1. árgangs.
En jafnhliða róttækum greinum í anda
stéttabaráttunnar, er og að finna skemmtilegt
efni, einkum gamanvísur Plansors, en undir
því nafni orti Jónas Jónsson, kenndur við
„mána", er þá var þingvörður. Lætur hann
ekki á sér standa að yrkja mikið kvæði „Til
Gutenbergs" í marsheftinu 1905.
Þorvarður Þorvarðarson var stofnandi
og fyrsti formaður Leikfélags Reykjavíkur.
Hann ritar tvær miklar greinar um Leikfé-
lagið í ársbyrjun 1905, segir frá öllum þeim
leikritum, er félagið hefur sýnt og birtir heil-
síðumyndir af sex helstu leikurunum. „Nýja
Island" hefur því vissulega reynt að vera fjöl-
breytt blað, jafnhliða því að boða baráttu-
stefnu hinna fátæku vinnandi stétta.
Táknrænt fyrir aðstæður verkalýðs í
Reykjavík er þessi setning í grein undir fyr-
irsögninni „Baðhús í Reykjavík" þar sem
verið er að berjast fyrir að baðhúsi sé komið
upp í Reykjavík — og þar segir svo: „Allir
56