Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Page 25

framgengt kröfum íslendinga um stækkun lana-
lielginnar og fá friðaðan Faxaflóa.
Þá tel ég rétt að taka upp þá stefnu,
að friða viss önnur svæði fyrir drag-
nótaveiðum og ætla þau fyrir uppeldisstöðvar,
og það jafnt fyrir því, þótt ekki sé fært að friða
alla landhelgina fyrir þess háttar veiðum.
Nýting fiskimiðanna.
Það má gera ráð fyrir því, að á næstu árum
verði sóttur sjór á íslandsmið af öðrum þjóðum
af verulegu kappi og þá á stórum skipum. Verð-
ur af þessu mikil og hættuleg samkeppni. En
íslendingar hafa þó alltaf þá sérstöðu, að þeir
eiga land, sem liggur nærri hinum góðu fiski-
miðum og þeir geta fært fiskinn á land nýjan
og góðan og búið hann þar heppilega til sölu.
En þetta er þeim ókleift, sem verða að sækja
fiskinn um langa vegu á stórum skipum.
f þessu sambandi verður að gefa því góðar
gætur, og betur en gert hefir verið að undan-
förnu, að það verður að dreifa sjávarbyggðinni
heppilega um strendur landsins til þess að fiski-
miðin notist til fulls. Verður þá fyrst og fremst
að leggja áherzlu á að koma upp góðum fiski-
höfnum nálægt beztu fiskimiðunum. Að þessu
hefir verið allmikið unnið að undanförnu, en
ekki nógu skipulega. Niðurstaðan hefir orðið sú,
að sum svæði hafa orðið út undan, þótt fiskimið
væri góð, einkum þau svæði, þar sem hafnar-
skilyrði hafa verið slæm, hafnargerðir kostn-
aðarsamar, en fátt fólk fyrir. úr þessu verður
að bæta með því að taka upp nýja stefnu í hafn-
armálum og byggja landshafnir eða ríkishafnir,
þar sem þannig hagar til, að góð fiskimið eru
nálægt, en bolmagn lítið í landi til framkvæmda
og sérstaklega þar sem byggja mætti góðar við-
leguhafnir, sem þýðingu he'fðu fyrir útveginn
víðsvegar um landið.
í þessu sambandi ber sérstaklega að nefna
sunnanverðan Faxaflóa, þar sem skilyrði til
fiskveiða á vetrarvertíð eru óvenjulega góð. Það
þarf að koma landshöfn í Njarðvík. Þá má nefna
Snæfellsnes utanvert. Þar eru einhver beztu
fiskimið hér við land, en óhægt hefir verið að
nota þau vegna hafnleysis á nesinu. Væri byggð
góð höfn í Rifi á Snæfellsnesi, eða í Ólafsvík,
eftir því hvor staðurinn er heppilegri, þá myndu
opnast þar möguleikar til sjósóknar fyrir stór-
an vélbátaflota og þá að sjálfsögðu byggjast
stór bær á utanverðu Snæfellsnesi. Væri góð
höfn í Þorlákshöfn, myndi opnast möguleikar
fyrir vélbátaflota til fiskveiða fyrir vestan þau
fiskimið, sem nú eru notuð af Vestmannaeying-
um. Væru bætt hafnarskilyrði á Höfn í Horna-
firði og skilyrði til sjósóknar frá Djúpavogi,
mundi stækka sá floti, sem þaðan stundar sjó,
þar sem nú komast ekki nándar nærri allir að
á Höfn, sem á vetrum vilja sækja sjó við suð-
austanvert landið. Við Norðausturland eru mjög
góð fiskimið, en þar er léleg aðstaða til sjó-
sóknar og þarf þar stórlega úr að bæta, senni-
lega helzt með höfn á Þórshöfn. Á Norðurlandi
má nefna Húsavík og Skagaströnd í fremstu
röð.
Það þarf að taka skipulega á hafnarmálun-
um með það fyrir augum að fiskimiðin not-
ist sem bezt og einnig með tilliti til þess að út-
haldstíminn geti orðið sem lengstur.
Hafnirnar verða að vera þannig úr garði gerð-
ar, að flutningar til þeirra og frá þeim geti
farið fram á hæfilega stórum skipurn og milli-
liðalaust. — Það verður að losna við umhleðslu-
farganið og aukaflutningana, sem fram að þessu
hafa mergsogið sumar af beztu verstöðvum
landsins.
Aukning flotans og fiskiðnaðarins.
íslendingar verða nú næstu misserin að auka
sjávarútveginn, stækka flotann og þá einnig
að fá sér betri og heppilegri skip og báta í stað
þeirra, sem nú heltast úr lestinni. Víða eru bát-
arnir alltof smáir og í stað þeirra þurfa að koma
aðrir stærri. Þessa starfsemi verður að styðja
með hæfilega liáum og sem ódýrustum stofn-
lánum. En þó verður þess að gæta, að það er
ekki til bóta að taka upp þá meginstefnu að
stofna til allrar útgerðar í landinu með lántök-
um einum saman. Svo bezt mun sjávarútvegur-
inn þrífast, að menn leggi einnig til móts við
lánsféð eitthvað frá sjálfum sér. Það er reynsla
bæði í sjávarútvegi og landbúnaði og öðrum
hliðstæðum atvinnurelcstri, að það heppnast
aldrei vel að byggja allt á skuldum. Það má
ekki blanda þessu saman við hitt, að það er að
sjálfsögðu óhugsandi að efla sjávarútveginn, án
þess hann eigi kost ódýrra stofnlána, og svo ríf-
leg verða lánin að vera, að eðlileg aukning geti
átt sér stað.
Jafnframt því, sem flotinn er aukinn, verður
einnig að auka hverskonar fiskiðnað í landinu,
m. a. stækka og byggja nýjar síldarverksmiðj-
ur, verksmiðjur til þess að vinna úr fiskúrgangi
og umfram allt finna nýjar leiðir í fiskiðnaði.
Leiðir til þess að framleiða nýjar vörur úr fiski
og auka þannig fjölbreytnina.
I sambandi við þessi mál tel ég heppilegast,
að stuðningui’ ríkisvaldsins verði tvískiptur.
Annarsvegar verði fiskveiðasjóður efldur og
lionum ætlað það hlutverk að veita eðlileg stofn-
lán til skipa, báta og fiskiðnaðarfyrirtækja. Á
hinu leitinu verði fiskimálasjóður aukinn veru-
lega að fjármagni og honum ætlað það hlut-
verk að veita sérstök hlunnindalán eða styrki til
ýmiskonar nýjunga. Honum verði ætlað það
hlutverk að styrkja brautryðjendur í sjávarút-
I I KINGU li
295