Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Page 67

Jón Kr. ísfeld:
Gísli bátasmiður
Fyrix- skömmu síðan las ég þessa smáfrétt í
vikulaðinu „Skutli“ á ísafii'ði:
„Þann 18. ágúst átti hinn vinsæli atoi'kumað-
ur Gísli Jóhannsson á Bíldudal 40 ái'a starfsaf-
mæli, en 62 ái'a aldui’safmæli, og mun hann vei'a
þekktur mjög víða fyi'ir sitt trausta og góða
smíði. — Munu sjómenn og útgerðannenn, sem
notið hafa handaverka hans, hafa hugsað hlýtt
til hans á þessum tímamótum, og þá ekki síður
allir þeii’, sem fengið hafa að kynnast honum
persónulega.“
Þótt fi'étt þessi sé fáorð, má þó af henni í’áða,
að hér muni vei'a um merka stai'fs- og ævisögu
að ræða. í tilefni þessa heimsótti ég Gísla og
bað hann um nánari upplýsingar. Hann er „þétt-
ur á velli og þéttur í lund“, eins og sagt hefir
verið um hann áður, og er það einkenni slíki'a
manna að vera ekki raupsamir, þótt komnir séu
á „raupsaldurinn“. Er ég hafði í'ætt nokkuð við
Gísla, varð mér það enn ljósai’a, hversu gagn-
merkar minningarnar eru á þessum tímamót-
um hans.
Þessar voru hinar helztu upplýsingar, sem
ég fékk:
Gísli er fæddur 18. ágúst 1883 í Holti á Bai'ða-
að þeir hafa lagt drög til að fá f jóra af vélbátum
þeim, semvei'iðeraðsmíða. Sútrúmunekkiverða
sér til skammar. Sandgerði á vafalaust eftir að
vaxa og þróast. Vonandi opnasthugurvorlslend-
inga bráðlega fyxár þeirx-i staði'eynd, að ekki er
allt fengið með því að sópa kynstrum af fiski upp
úr sjónum, án þess að gera úr fiskafui’ðum hina
beztu og dýrmætustu vöru. Með slíku ofui'kappi
getur þannig fai'ið, að jafnvel hin beztu fiski-
mið vei'ði ofnýtt svo að í háska stefni. Þá er
vel, ef takast mætti að gei’a Sandgerði að fyi'-
irmyndar útvegsbæ, þar sem öll vei'ðmæti væru
gei-nýtt til hins ýtrasta, svo að hver smálest
fiskjai’, sem hinir ötulu sjómenn flytja að landi,
hafi margfalt gildi við það sem áður var.
Gils Guðmundsson.
á Bílduda
Gísli Jóhannsson. Hjörtur Jóhannsson.
strönd. Systkini hans voru mörg og efni for-
eldra hans af skoi’num skammti. f bernsku átti
hann því lítinn kost á því að afla sér mennt-
unar. Hann fór ungur að heiman og í’eyndi þá
að bæta úr þeim menntunai'skoi'ti, sem hann
hafði átt við að búa í foi’eldi'ahúsum. En sú
menntun vai’ð eigi svo fullkomin, eins og hugur
hans stóð til. En hendur hans bjuggu yfir hag-
leik, sem hann um frarn flest annað þráði að
efla. Loks tókst honum að komast til Snæbjai'n-
ar í Hergilsey. Þar fékk hann tilsögn í smíði
á tveimur skektum, sem að sjálfsögðu voru hafð-
ar með bi'eiðfirzku lagi. En við bóklega mennt-
un bættist honum ekkei't.
Þegar hann var rétt tvítugur að aldri, kom
hann fyrst hingað til Bíldudals og gei'ðist þá
sjómaður á skipi hjá P. J. Thoi’steinsson. Var
hann þar tvö sumui', 1903 og 1904.
En ái'ið 1905 fluttist hann alkominn til Bíldu-
dals. Ekki voru fjármunii’nir miklir. Aleigan
var einn hestur og tvær dilkær! En hann átti
áhuga og hagar hendur og — veganesti móðui'-
innar var óeytt: „Hjálpaðu þér sjálfui', þá
hjálpar Guð þér“. Þetta veganesti telur hann
hafa í-eynst sér gulli beti'a.
Hann réðst nú í bátaviðgei’ðir, en á því óx
auður hans lítið. Fyrir klukkustundarvinnu fékk
hann 25 aura, en varð að borga eina krónu í
fæði á dag. En í september árið 1905 hóf hann
samt sjálfstæða bátasmíði. Hafði hann þá veitt
því athygli, að breiðfii'zka bátalagið myndi ekki
VÍKINCUR
337