Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Side 75

GuSmundur Gu'ðmundsson:
SigUngalög og sjónumnafrœðsla.
í tilefni af grein minni er birtist í 4. tbl. „Víkings"
þ. á., skrifar Guðbjartur Ólafsson: „Nokkur orð um
menntun fiskiskipstjóra" í 6—7. tbl.
Ég get ekki látið hjá líða að víkja enn nokkrum orð-
um að þessu efni.
í grein minni taldi ég, að með því að afnema 75
tonna prófið og hækka 15 tonna prófið upp í 30 tonn,
væri stigið stórt spor aftur á bak, þegar athugað er
hverja lausn málið fékk á síðasta þingi. Ég vil nú reyna
að rökstyðja þá skoðun mína.
Þegar 60 tonna prófið var tekið upp, var það ein-
göngu vegna þess að þeir menn, sem þá höfðu 30 tonna
prófið, voru orðnir óánægðir yfir því að vera bundnir
við þau takmörk, þá kom það og til, að almennt voru
bátar stækkaðir frá því sem verið hafði.
Sama varð uppi, þegar 75 tonna prófið var lögfest
árið 1936, og enn koma fram háværar raddir um aukin
réttindi.
Allar eru þessar kröfur eðlilegar þegar þess er gætt,
að sömu aðilum hefir verið gert ókleyft að afla sér
frekari menntunar.
Kem ég að því síðar.
Með því að lögfesta aðeins eitt smáskipapróf bundið
við 30 tonn, liggur það í augum uppi að sagan endur-
tekur sig.
Þeir bátar, sem nú er verið að byggja, eru af stærð-
unum 35—55 tonn. Ég hef áður bent á það, að ávalt
hlýtur svo að vera, að þeir menn, sem alast upp á báta-
flotanum, hljóti að veljast til forystu, þar sem þeir eru
öllum hnútum kunnugastir.
Ennfremur var á það bent í fyrri grein minni, að
þeir ættu þess alls ekki kost, samkv. lögunum frá í vet-
ur að afla sér þeirrar menntunar sem til þess þarf
að stjórna áðurnefndri stærð skipa.
Þetta segir Guðbjartur að sé ekki rétt hjá mér, og
hyggst hann afsanna það með eftirfarandi ummælum:
„Það er á mesta misskilningi byggt hjá Guðmundi, að
þeir, sem sigla á skipum 30—60 tonn fái elcki inntöku
í stýrimannskólann. Sannleikurinn er sá að til þess að
fá inngöngu i skólann þurfa menn að hafa siglt sem
háseti samtals 27 mánuði. Þar af 9 mánuði á skipum
stærri en 60 rúmlestir."
Það er auðvitað alltaf hægt að halda því fram að
hvítt sé svart, en hve margir fást til að trúa þannig
löguðum fullyrðingum?
Guðbjartur veit, að til þess að öðlast stýrimanns-
skírteini á fiskiskipi að afloknu tilskildu prófi, þarf
viðkomandi að hafa siglt sem háseti í 36 mánuði, þar
af 12 mánuði á skipi yfir 60 rúml.
Ég álít, og get ég fullvissað Guðbjart um það, að ég
er ekki einn um þá skoðun, að meðan þessum ákvæðum
er haldið í lögunum, eru þeir menn sem atvinnu
stunda eingöngu á skipum 30—60 tonn, algjörlega úti-
lokaðir frá námi í stýrimannaskólanum.
Það væri ekki úr vegi að fá eftirfarandi upplýst:
Er það vegna þess að löggjafinn, eða þeir menn, sem
voru honum til aðstoðar við endurskoðun laganna, (þar
á meðal Guðbj. að eigin sögn) álíti þá sjómenn, sem eru
rfKINGUR
eingöngu á bátaflotanum, síður til þess hæfa að sækja
skólann og öðlast réttindi til skipstjórnar, heldur en
hina, sem á stærri skipunum eru, eða er þetta ákvæði
sett inn með það fyrir augum að réttindamönnum fjölgi
ekki um of, en sú verður óhjákvæmilega afleiðingin.
Það er að minnsta kosti ekki í samræmi við þá aukningu,
sem ráðgerð er á skipastólnum.
Ég get verið Guðbjarti sammála um það, að smá-
skipaprófið hefur verið fjötur um fót margra.
Það er áreiðanlegt, að flestir, sem lokið hafa smá-
skipaprófi, hafa ekki gert það vegna þess, að þeir hafi
horft í aurana eða ekki haft löngun til að afla sér
meiri menntunar, eins og Guðbj. virðist halda.
í flestum tilfellum mun það hafa ráðið úrslitum, að
menn áttu ekki annars kost vegna þröngra inntöku-
skilyi'ða í stýrimannaskólann.
Þegar þetta er allt athugað, hljóta allir að vera sam-
mála um það, að það var tvímælalaust misráðið að af-
nema 75 tonna prófið án þess að þeim, sem nutu þess,
væri um leið tryggður réttur til skólagöngu.
Eðlilegast væri að inntökuskilyrðunum sé breytt á
þann veg, að þeir sem skráðir hafa verið á skip í 36
mánuði fái inngöngu í skólann, og prófin eingöngu
miðuð við innanlands- og utanlandssiglingar, allt án
tillits til skipastærðar. Mætti ætla, að varanleg lausn
væri þá fengin á þessum málum, og um leið sú, sem
flestir geta sætt sig við. Væri ef til vill athugandi í því
sambandi, hvort ekki þætti ráðlegt að miða nám fyrri
veturs við það, að það veitti réttindi til innanlands-
siglinga, en réttindi til utanlandssiglinga fengjust ekki
fyrr en að loknu tveggja vetra námi.
Þá vildi ég og segja það, að það er á mesta misskiln-
ingi byggt hjá Guðbjarti, ef hann hefur skilið grein
mína á þann veg, (eins og ástæða er til að halda) að
ég væri á móti aukinni menntun sjómanna.
Miklu fremur teldi ég eðlilegt og sjálfsagt að sjó-
mönnum væri gefinn kostur á því að afla sér fyllstu
sérmenntunar á fleirum en einum stað á landinu, og
ber að vinna að því í framtíðinni að svo verði. Má í
því sambendi benda á það, að þeir sem ætla sér að
stunda annan aðalatvinnuveg þjóðarinnar, landbúnað-
inn, eiga þess nú kost, og hafa átt um langt skeið,
að afla sér menntunar í tveimur skólum, sínum í hvor-
um landsfjórðungi, og til stendur að reisa þann þriðja.
Það er ástæðulaust að óttast það, að sjómenn reynist
eftirbátar annara stétta þjóðfélagsins um að afla sér
hinnar beztu menntunar, sem fyrir hendi er og krafizt
verður til þess að þeir séu hlutgengir til starfa, aðeins
ef þeim er tryggður sami réttur til þátttöku í náminu
án tillits til þess á hvaða skipum þeir afla sér þeirrar
verklegu þekkingar, sem nauðsynleg ei'.
Að síðustu vildi ég segja þetta: Þegar mál sem þau,
er hér hefir verið drepið á, ligg.ia fyrir til úrlausnar,
væri að öllu leyti æskilegast, að lausn þeirra mótaðist
af almennum vilja starfandi sjómanna, en auðsjáanlega
virðist allt benda til þess að þau sjónarmið hafi ráð-
ið, sem ekki eru í samræmi við hann hvað þessu við-
víkur, er hér hefir verið gert að umtalsefni.
345